Vogels fotograferen: 29 tips van een vogelkenner

Vogelfotografie is een prachtige en uitdagende vorm van fotografie. Ze zijn erg mooi, hebben vaak prachtige kleuren en kunnen ook iets unieks: vliegen. En het mooiste is, ze zijn overal. Het vraagt wat geduld, reactievermogen, gevoel en snelheid van de fotograaf. Het klinkt moeilijk, maar in deze blog deel ik allerlei tips om met deze mooie vorm van fotografie te beginnen. Ook hoop ik jou te inspireren met mijn foto’s.  

Voor je verder leest raad ik je trouwens aan om Gratis het boek De 10 Bouwstenen van Betere Natuurfotografie te downloaden >>(klik op de gele tekst).

Ontdek de 10 onmisbare stappen voor krachtige & creatieve fotografie, mijn allerbeste aankoopadvies over de Creatieve Lens (betaalbaar en 100% onafhankelijk), voorkom een miskoop door aankoopadviezen, 50+ inspirerende foto’s met uitleg erbij.

Goed om te weten en uniek, alle adviezen over camera’s & lenzen op dit blog zijn 100% onafhankelijk. Geen belangen bij je aankoop, geen links naar of banden met camerawinkels. Ook word ik op geen enkele wijze gesponsord door cameramerken.

Inhoudsopgave:

1. Beginnen met vogelfotografie
2. Welke lens voor vogelfotografie?
3. Gebruik eventueel een monopod
4. Neem een regenhoes mee
5. Vogels in een stadspark
6. Ga op de grond liggen of door je knieën
7. Neem een vuilnizak mee
8. Rijstzak 
9. Let op details of laat de omgeving zien
10. Vogels in de dierentuin + tip voor tralies
11. Vliegbeelden: hoe je meeuwen of andere vogels lokt
12. Controleer je belichting
13. Roofvogelshows
14. Continu-opnamen (burstmodus)
15. Hoe vind je vogels en hoe gedraag je je? 
16. Ken je onderwerp 
17. Hoe lok je vogels?
18. Waar leg je vogelvoer neer?
19. Camoufleer jezelf
20. Wat is de beste tijd om vogels te fotograferen?
21. Vogels fotograferen in het voorjaar
22. Vogels fotograferen in de winter
23. Vogelfotografie vanuit openbare schuilhutten
24. Vogelfotografie vanuit privé schuilhutten
25. De ‘mobiele schuilhut’ die bijna iedereen heeft
26. Vogels fotograferen vanuit de auto: hoe je je gedraagt
27. Compositie en beeld bij vogelfotografie
28. Wat zijn goede vogelgebieden voor fotografie?
29. Hoe te gedragen in het veld?

Sfeervideo van Joris

Voor je verder leest raad ik je trouwens aan om Gratis het boek De 10 Bouwstenen van Betere Fotografie te downloaden >>>(klik op de gele tekst). Ontdek de 10 onmisbare stappen voor betere fotografie, mijn allerbeste aankoopadvies over de Creatieve Lens (betaalbaar en 100% onafhankelijk), voorkom een miskoop door aankoopadviezen, tips over techniek en boordevol inspirerende foto’s met uitleg erbij.

1. Beginnen met vogelfotografie

Om te beginnen met vogelfotografie is het verstandig om het niet meteen te moeilijk te maken. Zoek je onderwerp dicht bij huis en kies in de eerste instantie vogels die niet schuw zijn en gewend aan mensen. Vogels zijn relatief kleine dieren en de afstand blijft toch vaak vrij groot.

2. Welke lens voor vogelfotografie?

Bij voorkeur gebruik je minimaal een lens met een afstand van 300 mm. Je kunt ook met minder mm experimenteren door meer van de omgeving te laten zien. Daarnaast kun je een extender kopen om je brandpuntafstand met 1.4x of 2x te verlengen (let op, dit werkt niet bij elke lens goed). Vogels fotograferen doe je bijna altijd buiten.

3. Gebruik eventueel een monopod

Gebruik als je een zware lens gebruikt eventueel een monopod (eenpootstatief). Vogels zijn snel en het is fijn om mobiel te zijn. Zo ben je flexibel en heb je toch de ondersteuning die nodig is. Zeker als je met een grotere lens werkt.

4. Neem een regenhoes mee

Zorg verder dat je altijd een regenhoes of desnoods een plastic tas waar je camera in past bij je hebt. Je kan zo je apparatuur beter beschermen tegen de nattigheid.

5. Vogels in een stadspark

Een stadspark is een perfecte plek om vogels te fotograferen. De vogels zijn hier gewend aan mensen en vaak goed te benaderen. Hier kun je eindeloos oefenen en ervaring opdoen. Denk bijvoorbeeld aan de eenden in vijver, sloot of gracht. Kijk goed om je heen en zoek naar een mooie pose. Fotograferen in het park is het hele jaar leuk, maar vooral in het voorjaar als er ook jonge eenden, zwanen enz. te zien zijn.

6. Ga op de grond liggen of door je knieën

Het is goed om door je knieën te gaan of op de grond te gaan liggen. Zo wordt de foto sprekender en voel je je echt deel van hun wereld.

7. Neem een vuilnizak mee

Deze kan je goed gebruiken als de grond nat of vies is, deze doe je standaard in je tas.

8. Rijstzak 

Een rijstzak (met rijst erin of bijvoorbeeld bonen) geeft ondersteuning aan je camera als je op de grond ligt. Een lichte rijstzak is in het vervoer ideaal, maar biedt minder ondersteuning dan een zwaardere.

9. Let op details of laat de omgeving zien

Let op leuke details zoals bloemetjes in het gras. Dit maakt het beeld fijner om naar te kijken. Je kunt kiezen voor een portret of een totaalbeeld. Of je kunt nog wat van de omgeving laten zien.

10. Vogels in de dierentuin + tip voor tralies

Ook een dierenpark is een perfecte plek om te oefenen. Je kan dichterbij komen en de vogels zijn minder schuw. Je weet ook zeker dat ze er zijn. Een aantal dierenparken hebben grote volières waar je naar binnen kunt. Voordeel is dat je meestal geen last hebt van storende tralies en dat de vogels toch in een relatief natuurlijk uitziende omgeving zitten.

Als er wel tralies zijn kun je op de volgende manier een foto maken. Zoek de juiste plek en druk je lens zo dicht mogelijk tegen de tralies. Haal eventueel de zonnekap van je lens. Zoom in op de vogel die je wilt fotograferen. Kies voor een grote diafragma (laag F-getal). Zo zullen de tralies wegvallen en niet zichtbaar zijn op je foto. Dit werkt het beste als je recht vooruit fotografeert. Als je de foto vanuit een schuine hoek maakt blijft de kans dat je de tralies ziet of dat de camera moeite heeft met scherpstellen. In het laatste geval kun je handmatig scherpstellen. Let ook op de achtergrond dat daar geen tralies of andere storende factoren te zien zijn.

Mooie dierentuinen voor vogels:

• Vogelpark Avifauna > Hét vogelpark van Nederland met vele soorten. Er zijn verschillende grote voliéres, een kas waar je regenbooglori’s mag voeren en meerdere malen per dag vogelshows
• Zoo Veldhoven > Voorheen NOP. Verschillende voliéres. Veel papegaaien en roofvogels.
• Landgoed Hoenderdaell > Verschillende vogels in het park en vogelshows.
• Diergaarde Blijdorp > Diverse voliéres en vogelshow.
• Burgers Zoo > Nagebootst regenwouw en woestijn. De omgeving ziet er natuurlijk uit en het is een uitdaging om de vogels te vinden en fotograferen.

11. Vliegbeelden: hoe je meeuwen of andere vogels lokt

Als je het spannender wilt maken, kun je gaan oefenen met vliegbeelden. Meeuwen zijn hier uitermate geschikt voor. Je lokt ze met voer (later hier meer over) en ze vliegen constant over je hoofd. Door iemand anders brood in de lucht te laten gooien kun je de meest spectaculaire beelden maken. Dit is een mooie kans om ze in de lucht te “vangen” met je camera. Zoals met alles geldt ook hier: oefening baart kunst.

12. Controleer je belichting

Let wel op de belichting als je vliegbeelden maakt. Omdat je vogels in de lucht fotografeert zal de belichting ook gebaseerd zijn op de lucht. Dit geeft het risico dat de vogels silhouetten worden. Check na het maken van de foto en pas zo nodig de belichting aan.

13. Roofvogelshows

Ook (roof)vogel shows zijn perfect om vliegbeelden vast te leggen. Een aantal dierenparken bieden dit aan.  Kijk van tevoren wat een goede plek is om te gaan zitten in verband met de achtergrond. De valkenier laat de vogels vaak meerdere keren overvliegen zodat je meer kansen hebt.

14. Continu-opnamen (burstmodus)

Zet de camera op de burst modus (continu-opnamen). Zo kun je sneller achter elkaar foto’s maken en heb je de meeste kans op succes. Zoom niet te ver in en volg de vogel door je zoeker. Continu autofocus werkt het beste. Zorg voor een snelle sluitertijd als je de beweging wilt “bevriezen”.

15. Hoe vind je vogels en hoe gedraag je je? 

Hoe ga je vogels vinden in het veld? Als je in het veld bent kijk dan goed om je heen. Let op beweging en vooral op geluiden. Meestal hoor je de vogels eerst voordat je ze ziet. Vooral in het voorjaar zijn vogels actief aan het zingen. Als je in de natuur bent beweeg je dan rustig. Blijf regelmatig even stil staan om te kijken en te luisteren. Kijk overal. Zo kun je op de grond bijvoorbeeld braakballen vinden die er op wijzen dat er uilen zitten. Vraatsporen, poepsporen en een gat in de boom kunnen ook een goede indicatie zijn dat er veel activiteit is in een bepaald gebied. Als je een vogel ziet blijf dan rustig staan. Het beste is om je ergens rustig verdekt op te stellen of te gaan zitten. Meestal komen vogels dan vanzelf dichterbij.

16. Ken je onderwerp 

Hoe beter je je onderwerp kent hoe makkelijker je het fotografeert. Het is belangrijk dat je je inleest en zo weet wat je kunt verwachten. Je gaat bijvoorbeeld niet midden op de heide naar een ijsvogel zoeken.

• Koop een simpele vogelzakgids. Die kan je al een stuk op weg helpen.
• Of kijk eens op de website van https://www.vogelbescherming.nl/
• Ook als je naar een bepaald gebied gaat kun je uitzoeken welke soorten je daar kunt verwachten en daar op inspelen. Kijk bijvoorbeeld eens op de website van https://www.natuurmonumenten.nl/ of andere natuurorganisaties. Hier staan vele gebieden en vaak staat er vermeld welke dieren/vogels je kunt verwachten. Hoe vaker je op stap gaat hoe beter je het gedrag van vogels leert kennen. Als je een vogel betrapt die aan het eten is ga dan rustig op een afstandje staan. Grote kans dat hij terug komt. Als je weet wat de vogel eet dan kun je je daar op richten. Vogels hebben vaste uitkijkposten. Ook hebben ze vaste patronen door de dag heen. Hoe vaker je deze observeert hoe meer je leert over het gedrag.

17. Hoe lok je vogels?

Een goede manier om vogels op de foto te zetten is door ze te lokken met voer. Je kunt dit al in je eigen tuin of op je balkon doen. Maar natuurlijk ook in het park of in het veld. Vooral dicht bij huis is het makkelijk om een voerplekje in te richten. Let goed op wat je voert. Een stukje (bruin) brood kan geen kwaad zoals in het voorbeeld met de vliegende meeuwen. Maar te veel menselijk voedsel is zeker niet goed. Let er daarom op dat het voedsel geschikt is voor vogels en zoek op internet de do’s en dont’s wat voeren betreft. Bijvoorbeeld bij https://www.vogelbescherming.nl/ of https://www.vivara.nl/  Richt een mooi plekje in met wat takken of boomstammen en zorg voor een rustige achtergrond.

18. Waar leg je vogelvoer neer?

Leg het voer op een plek waar het niet meteen zichtbaar is op de foto. Dus bijvoorbeeld net achter een tak. Vogels zullen altijd eerst een uitkijkpunt zoeken voordat ze gaan eten. Na een tijdje observeren kun je goed zien welk patroon ze hebben met uitkijkpunten en hier op inspelen door je camera daar op te richten. Ga rustig zitten, desnoods wat verstopt, en wacht af. Zeker in de winterperiode zal het niet lang duren voordat je vogels voor de lens krijgt.

Als je een tijd stilzit kun je een stoeltje meenemen en hier is een driepootstatief erg handig.

19. Camoufleer jezelf

Wil je niet opvallen, zorg dan voor camouflage. Dit kan bijvoorbeeld met een camouflagedoek of camouflagenet zodat je niet als mens wordt herkend. Zo kan je de afstand tot de vogels kleiner maken en dat is gunstig want je lenzen zijn snel niet lang genoeg. Vogels zitten vaak verder weg.

20. Wat is de beste tijd om vogels te fotograferen?

Net zoals mensen hebben vogels een vast dagritme. Je kunt vogels het beste in de ochtend of in de avond fotograferen. Deze tijden zijn ze het meest actief met het zoeken naar voedsel, territorium verdedigen, zingen enz. Daarnaast is het vaak rustiger met mensen (die de vogels kunnen verjagen) en het licht is extra mooi. Midden op de dag zijn de vogels vaak veel minder actief. Ook is het beter om de felle zon van overdag te vermijden. Dit geeft scherpe contrasten en is bijna niet te doen met het fotograferen van vogels die zwart/wit zijn.

21. Vogels fotograferen in het voorjaar

Qua seizoen is het voorjaar de beste tijd. Vanaf half maart tot half juni zijn de meeste vogels zeer actief met een partner zoeken, een gebied verdedigen, nest maken en zorgen voor de jongen. De maanden juli en augustus zijn het minst geschikt om vogels te fotograferen. Ze laten zich dan nauwelijks horen of zien. De meeste vogels zijn in de rui. Het vliegen gaat minder makkelijk en daarom trekken ze zich terug. Veel vogels zijn zich ook aan het voorbereiden op de vogeltrek. In het najaar komen de wintergasten.

22. Vogels fotograferen in de winter

In de winter zijn vogels goed te zien omdat de meeste bomen/struiken kaal zijn. Daarnaast zijn ze door de voedselschaarste minder schuw. Ook het licht is in deze periode veel zachter en dus beter geschikt om te fotograferen.

23. Vogelfotografie vanuit openbare schuilhutten

In Nederland zijn er vele openbare schuilhutten waar je in alle rust vogels kunt observeren en fotograferen. Bijna ieder natuurgebied heeft wel een schuilhut (of vogelkijkhut). Zie ook de website: https://vogelkijkhut.nl/ Nadeel is dat de kijkruimte beperkt is en je afhankelijk bent met het licht. Daarnaast zit je met meerdere mensen in een hut en kan het zijn dat het beste plekje al bezet is.

Groot voordeel is dat de vogels helemaal gewend zijn aan de hut. Soms broeden ze zelfs in de kijkhut. Een ander voordeel: als je met meer mensen in de hut zit dan is de kans groter dat je eerder een vogel spot. Je kunt je vrijuit bewegen en hoeft niet bang te zijn dat je vogels laat schrikken. Vogels komen erg dichtbij en omdat ze niet weten dat ze geobserveerd worden zullen ze altijd natuurlijk gedrag vertonen.

24. Vogelfotografie vanuit privé schuilhutten

Daarnaast zijn er tegenwoordig veel privéhutten die je kunt huren. Soms gericht op bepaalde soorten. Groot voordeel is dat de vogels meestal een voerplek en of een waterplek ter beschikking hebben en hier dagelijks langskomen. Ze komen meestal erg dichtbij. De kans dat je hier mooie foto’s maakt is relatief erg groot.

25. De ‘mobiele schuilhut’ die bijna iedereen heeft

Vogels zijn eerder bang voor mensen dan voor objecten. Een auto is daarom uitermate geschikt om als “rijdende schuilhut” te gebruiken. Vogels wennen snel aan een auto en nog een voordeel is dat je een groot gebied kunt bestrijken. Ze laten je veel dichter bij komen dan normaal gesproken.

26. Vogels fotograferen vanuit de auto: hoe je je gedraagt

• Als je een vogel spot tijdens het rijden zorg dan dat je rustig remt of laat de auto uitrollen.
• Zorg dat het raam al open staat.
• Gebruik een rijstzak om je lens op te laten rusten en zet de motor af voor stabiliteit en scherpe foto’s
• Indien je geen rijstzak hebt kun je een kussentje gebruiken. Wel in gedekte kleuren. Fel rood valt te veel op.
• Beweeg rustig.
• Als je een gebied vaker bezoek zullen de vogels steeds kalmer reageren op de auto. Als je merkt dat de vogel alert is wacht dan even en “kruip” dan voorzichtig dichterbij met de het raam al naar beneden en de camera in de aanslag. Let wel goed op de weg. Zorg dat je het andere verkeer niet onnodig hindert.
• Let ook goed op dat je niet in de berm gaat rijden. Vooral tijdens de broedtijd kunnen hier nog al eens jonge vogels zitten. Polders zijn uitermate geschikt voor deze vorm van fotografie.

27. Compositie en beeld bij vogelfotografie

Er zijn veel verschillende manieren om vogels in beeld te brengen.

• Zo kun je een portret maken of de vogel volledig in beeld nemen.
• Ook kun je er voor kiezen om de vogel in zijn omgeving te laten zien.
• Zoals bij alle dieren stel je altijd scherp op het oog.
• Daarnaast laat je bij voorkeur ruimte over in de kijk of vliegrichting van de vogel. Dit kijkt fijner.
• Een laag standpunt is mooi.
• Let altijd op storende elementen en zorg dat de achtergrond rustig is.
• Speel met lijnen van rietstengels en takken om een fijn beeld te krijgen.
• Zet iets op de voorgrond zoals bloempjes. Zo creëer je diepte.
• Ook het gedrag van vogels is leuk om vast te leggen. Denk hierbij aan een bad nemen, jagen, baltsen enz. Je kunt echt een verhaal maken. Ben je niet helemaal tevreden over een compositie of kun je de vogel niet genoeg in beeld brengen omdat hij te ver weg zit kun je altijd naderhand de foto bijsnijden. Ook wel “croppen” genoemd. Dit kun je doen in je fotobewerkingsprogramma.

28. Wat zijn goede vogelgebieden voor fotografie?

Een aantal goede en populaire vogelgebieden zijn:

• Zuidpier van IJmuiden > Vooral tijdens de trektijd en de winter zitten hier erg veel vogels. Onder andere meeuwen, standlopers, steenlopers en piepers. Ook het strand zelf is een prima plek waar vaak iets te zien is. Er is veel kans op onverwacht leuke soorten die op trek zijn. Zoals de velduil en goudhaantje.
• Polder Waterland oost en zeevang > Onder de rook van Amsterdam ligt polder waterland oost en voorbij Volendam ligt polder zeevang. Beide plekken zijn erg vogelrijk. Beste tijd is in het voorjaar. Hier broeden onder andere grutto’s, tureluurs en zwartkopmeeuwen. In de winter veel wintergasten zoals de smiet.
• Polder Arkemheen > Bij Nijkerk ligt polder Arkemheen. Deze polder is een walhalla voor vogels. Vooral veel steltlopers en weidevogels. Daarnaast is dit een prachtige plek om zwaluws te fotograferen. En zelfs de zeearend laat zich af en toe zien hier
• De Groene Jonker > Dit drassige natuurgebied bij Zevenhoven is relatief nieuw. Het is een paradijs voor weide- en moerasvogels. Vooral in het voorjaar is hier erg veel te zien. Van de blauwborst in het riet tot bijzondere soorten als de zwarte ibis.
• Texel > Vogeleiland bij uitstek. Kent vele diverse en mooie gebieden. Overal waar je bent zie je vogels. Onder andere een goede plek voor lepelaars, de kluut, zilverplevier, bontbekplevier en vele andere soorten. Daarnaast een van de weinige plekken van Nederland waar de blauwe kiekendief en de velduil broedt.

29. Hoe te gedragen in het veld?

Natuurlijk wil je mooie foto’s maken, maar zorg te allen tijde dat je dit op een verantwoorde manier doet. Behandel de natuur en de vogels (en andere dieren) met respect en ontzag. Ga nooit achter vogels aanjagen. Maar laat ze naar jou toe komen door rustig te gaan zitten en geduld te hebben. Beweeg je altijd rustig in het veld. Maak geen directe bewegingen. Praat bij voorkeur niet of heel zachtjes. Zet mobiele telefoon uit. Als je een vogel ziet blijf dan rustig staan en observeer het gedrag.

Als een vogel plots stopt met zijn gedrag sta dan even stil. Gaat de vogel weer onverstoord verder kun je proberen een stapje dichterbij te doen. Doe extra voorzichtig in de broedtijd. Verstoor nooit een nest. Als je merkt dat je te dicht bij komt en dat de vogels alarm slaan ga dan altijd rustig weg. Laat jonge vogels met rust.

Tot slot wel de meest belangrijke tip: Geniet. Geniet van al het moois om je heen. Geniet als je een bijzondere vogel voor de lens krijgt. Geniet als een vogel je toelaat in “zijn” wereld.

Ramona Falkenreck (1986) in het veld…

Ontvang nu gratis het boek de 10 Bouwstenen van Betere Natuurfotografie & Ontdek de Creatieve Lens

Gratis Natuurfotografie Boek downloaden >> (klik op het geel)

• In deze 10 onmisbare stappen naar krachtige en creatieve natuurfotografie
• Duidelijke uitleg met 50+ inspirerende voorbeeldfoto’s met uitleg, ook vogels
• 50 pagina’s waardevolle tips
• Incl. E-book “Ontdek de Creatieve Lens”, nr. 1 aanrader (betaalbaar & geen verkoop van apparatuur)
• Sfeervolle voorbeeldfoto’s van cursisten, met deze lens gemaakt
• Ontvang gratis persoonlijk aankoopadvies op maat: 100% onafhankelijk

Wil jij je echt goed en snel ontwikkelen?

Volg mijn VIP Begeleidingsprogramma >>. Toegang tot alle Videocursussen met stap-voor-stap-uitleg, unieke Real-time Praktijkvideo’s (100% meekijken met mijn camera), Maandelijkse Inspiratie-opdracht, Maandelijkse Fotofeedback Video’s, deel foto’s met elkaar in de dagelijks actieve Kijk & Zie Community. Nu met extra Videocursussen.

Bekijk ook deze artikelen over vogels & dieren

• Beste tips om roofvogels te fotograferen
• Papegaaiduikers fotograferen op de Farne Islands
• Wildlife in Schotland: Zeearenden en meer
• Jan van Genten in Helgoland: elegantie
• 30 Tips voor Prachtige Paardenfotografie
• 35+ Tips voor Hondenfotografie
• 24 Tips voor kattenfotografie
• Tips voor betere foto’s in de Dierentuin

Stel onderaan je vragen of laat gewoon een leuke reactie achter

Scroll naar beneden.

• Er wordt persoonlijk gereageerd op je vraag (die met dit artikel te maken heeft) en bij vragen over aankopen is er 100% onafhankelijkheid. Er is geen belang bij wat jij koopt.
• Geef even wat informatie: je camera en lenzen die je hebt, wat je wil fotograferen en in welke omstandigheden (ook binnen?) en wat je budget ongeveer is.