Beste instellingen voor landschapsfotografie

Om de hoogste kwaliteit landschapsfoto’s te maken moet je ook weten hoe je je camera het beste instelt. Het instellen van je camera kan echter redelijk lastig zijn door het grote aantal instellingen en menu’s waar je rekening mee moet houden. In dit artikel gaan we het over alle belangrijke instellingen hebben, klikt dit als iets wat jij nodig hebt? Lees dan snel verder!

Voor je verder leest raad ik je trouwens aan om Gratis het boek De 10 Bouwstenen van Betere Natuurfotografie te downloaden >>(klik op de gele tekst).

Ontdek de 10 onmisbare stappen voor krachtige & creatieve fotografie, mijn allerbeste aankoopadvies over de Creatieve Lens (betaalbaar en 100% onafhankelijk), voorkom een miskoop door aankoopadviezen, 50+ inspirerende foto’s met uitleg erbij.

Goed om te weten en uniek, alle adviezen over camera’s & lenzen op dit blog zijn 100% onafhankelijk. Geen belangen bij je aankoop, geen links naar of banden met camerawinkels. Ook word ik op geen enkele wijze gesponsord door cameramerken.

Inhoud

Groot of klein diafragma bij landschapsfotografie?

Laten we maar gelijk beginnen met een van de belangrijkste instellingen voor landschapsfotografie, je diafragma. Je diafragma is een van de belangrijkste instellingen aangezien het erg veel beïnvloedt in je foto. Maar laten we eerst even kijken hoe je het diafragma nou afleest en wat het precies inhoudt.

Het diafragma wordt vaak opgeschreven als een f-getal, denk aan f/1.8 of f/11. Hoe groter het f-getal hoe kleiner je diafragma en dus hoe minder licht je in je lens krijgt. Een klein f-getal is een groot diafragma en je krijgt dus veel licht in je lens (denk aan f/3.5 bijvoorbeeld). Verder zorgt een groot diafragma ervoor dat je snel, veel licht op je sensor krijgt, dit zorgt voor weinig scherptediepte (niet alles wordt dus scherp in je foto). Een klein diafragma zorgt voor veel scherptediepte, over scherptediepte zelf gaan we zo nog wat dieper in.

Voor landschapsfotografie wil je dus het diafragma met de beste scherpte, je wil dus een diafragma waar de scherptediepte en de scherpte van de afbeelding het grootst is, dit noem je de sweet spot van de lens. De sweet spot van de lens is niet bij elke lens hetzelfde maar hij ligt wel bijna altijd tussen f/7.1 en f/13, een goed uitgangspunt is dan dus ook f/8 of f/11.

Welke stand bij landschapsfotografie?

 Welke stand (opnamestand) gebruik je in landschapsfotografie? Wat is de beste stand? Vaak is dit de M-stand of de diafragmavoorkeuzestand (A-stand of bij Canon Av). In beide standen heb je altijd controle over je diafragma en daarmee dus over de scherptediepte (zie volgende paragraaf). In de diafragmavoorkeuzestand ben je wat sneller, maar je bepaalt niet direct de sluitertijd zelf. In de M-stand heb je overal zelf controle over. Ook de sluitertijd. De M-stand het duurt wel wat langer en voor beginners is de M-stand vaak nog lastig. 

Scherptediepte

We hebben het al kort benoemd maar met landschapsfotografie wil je eigenlijk een zo groot mogelijke scherptediepte (simpel gezegd: je foto van voor naar achteren helemaal scherp), de scherptediepte hangt van een aantal factoren af. De eerste hebben we al besproken namelijk het diafragma. Een groter diafragma zorgt voor een kleinere scherptediepte. Maar wat we nog niet hebben besproken is dat je sensor grootte ook een best grote impact heeft op je scherptediepte, hoe groter je sensor hoe kleiner je scherptediepte.

Als je veel meer wilt lezen over scherptediepte en andere aspecten van scherpte bij landschapsfotografie raad ik mijn artikel hierover aan: “Scherpstellen bij Landschapsfotografie: scherpe foto’s”.

Beste ISO-waarde voor landschapsfotografie

ISO is de waarde waarmee we de gevoeligheid van licht van de sensor meten. Dus hoe groter je ISO-waarde hoe gevoeliger je sensor is voor licht er komt echter wel wat meer bij kijken. Het probleem bij ISO is dat hoe hoger je ISO-waarde hoe meer ruis je op je foto zal zien. Verder vermindert een hogere ISO-waarde ook je dynamisch bereik wat nadelig is voor landschapsfotografie.

De vuistregel voor ISO is dus eigenlijk om hem zo laag mogelijk te houden om zo min mogelijk ruis te creëren. Verder kan je in de nabewerking met bijvoorbeeld Adobe Lightroom of Luminar de ruis onderdrukken maar dit werkt minder goed dan een foto met een lagere ISO.

Beeldstabilisatie wel of niet gebruiken?

Beeldstabilisatie hangt een beetje af van de situatie waar je in wilt fotograferen, ben je genoodzaakt om uit de hand te fotograferen kan beeldstabilisatie zeker helpen om een net wat langer sluitertijd te gebruiken waardoor je misschien wat meer scherptediepte kan creëren.

Beeldstabilisatie in combinatie van een statief is echter niet optimaal, voornamelijk bij oudere lenzen kan dit zelfs averechts werken. Bij deze oudere lenzen kan de beeldstabilisatie ervoor zorgen dat je lens juist beweegt wanneer je je camera op een statief hebt staan.

Tegenwoordig zijn er ook een groot aantal beeldstabilisatie systemen die detecteren wanneer je camera stil staat en compenseren dan dus niet, er zijn echter te veel variabelen om rekening mee te houden en is de vuistregel dus om beeldstabilisatie uit te zetten wanneer je een statief gebruikt.

Heb jij ook een dure camera gekocht en mis je de mooie foto’s? Haal meer uit je camera – Gratis de 10 onmisbare stappen downloaden >>(klik op de oranje tekst).

Statief of uit de hand?

Voor landschapsfotografie wil je eigenlijk altijd een statief gebruiken, zo elimineer je de trillingen uit de hand en kan je veel langere sluitertijden gebruiken. Met langere sluitertijden heb je meer flexibiliteit om je ISO en diafragma op de ideale waardes in te stellen. Met een statief kan je dus makkelijker de ‘perfecte’ instellingen instellen.

Als het echt niet anders kan heb je ook de mogelijkheid om uit de hand te fotograferen, je bent dan nu wel gebonden aan een stuk snellere sluitertijd. Je kan je handen namelijk nooit 100% stil houden waardoor je onscherpe afbeeldingen krijgt op lange sluitertijden

Maar wat maakt een statief nou goed voor landschapsfotografie? De belangrijkste eigenschap voor een statief bedoeld voor landschapsfotografie is stugheid, je wil niet dat je statief beweegt door de wind of zee wanneer je een foto neemt met een meerdere seconde belichting. Een statief zonder midden kolom is vaak het stevigste maar ook duurder. Belangrijk is ook: in welke omstandigheden ga je het gebruiken. Is dit vooral in een bos in Nederland of ga je naar ruige gebieden in het buitenland waar het heftig kan waaien, werk je telkens aan de kust enz? Dat vraagt om degelijker materiaal.

RAW of JPEG?

Zonder twijfel is het antwoord hierop RAW als je er het maximale uit wil halen (wel begon ik zelf ook in JPEG en natuurlijk kan je zo ook prachtige foto’s maken), wanneer je in RAW fotografeert slaat je camera een stuk meer informatie op over de huidige lichtsituaties je kan dan in de nabewerking enorm veel informatie terug halen uit bijvoorbeeld de schaduwen. De enige reden dat je misschien JPEG fotografeert is wanneer je weinig opslag hebt en je niet aan nabewerking doet.

Verder is nog een hele belangrijke reden voor fotograferen in RAW het dynamische bereik. Ik heb een heel artikel over dynamisch bereik geschreven die je hier kan lezen: “Wat is dynamisch bereik?”. In het kort is dynamisch bereik het verschil tussen de lichte en donkere delen. Wanneer je een landschap wilt fotograferen heb je baat bij een zo groot mogelijk dynamisch bereik, om je leven wat makkelijker te maken fotografeer je dus in RAW om het meeste te maken van je dynamische bereik.

Zelfontspanner of afstandsbediening?

Wanneer je fotografeert op een statief is het gebruik van de zelfontspanner of een afstandsbediening eigenlijk wel essentieel. Je kan namelijk scherpte verliezen door de trillingen in je hand wanneer je de sluiter indrukt van je camera. Om dit te voorkomen kan je een zelfontspanner instellen, een zelfontspanner telt af van 2 of 10 seconden waarna hij een foto maakt en dus niks beweegt wanneer de foto wordt gemaakt. Het nadeel van een zelfontspanner is dat er dus altijd tijd tussen de foto’s zit wat niet ideaal is wanneer je bijvoorbeeld foto’s wil maken van onweer of die perfecte golf in het water.

Een alternatief voor de zelfontspanner is een afstandsbediening, deze verbind je met een kabel met je camera waarna je op afstand meteen foto’s kan maken. Met een afstandsbediening heb je dus geen trillingen en hoef je ook niet te wachten totdat je een foto kan maken. Verder heeft een afstandsbediening ook een voordeel wanneer je in BULB-modus wil fotograferen, je kan namelijk de sluiter ‘vastzetten’ zodat je de sluiterknop niet de hele tijd ingedrukt hoeft te houden. Met BULB-modus kan je dus langere belichtingen maken dan de maximale 30 seconden die je op de meeste camera’s tegenkomt.

Flitsen

Wanneer gebruik je nou een flitser bij landschapsfotografie? Er zijn een aantal scenario’s die je kan bedenken, het eerste voorbeeld is hierboven te zien. Deze foto is genomen in Noorwegen, de sneeuw in de voorgrond is in dit geval belicht met een flits waardoor het een stuk duidelijk te zien is en wat extra’s toevoegt aan de foto.

Verder kan je je flits dus in het algemeen gebruiken om een donker onderwerp in de voorgrond te belichten, denk aan een boom of een specifieke vorm of bloem. Dit zal effect zal het beste werken wanneer je tijdens het blauwe kwartiertje fotografeert. In de praktijk gebruik ik heel weinig een flits, eigenlijk alleen bij sneeuw die valt.

Hoe stel je scherp bij landschapsfotografie?

Als je echt uitgebreid op scherpstellen bij landschapsfotografie in wil gaan raad ik je mijn uitgebreide blog hierover aan: “Scherpstellen bij landschapsfotografie”. In dit artikel ga ik diep in op alle instellingen om de meest scherpe foto te krijgen en praat ik over scherpstel technieken. Hier in dit artikel gaan we dus kort de basis herhalen.

Wanneer je landschapsfoto’s maakt wil je dus een zo groot mogelijke scherptediepte creëren, om dit te bereiken moet je rekening houden met de hiervoor besproken tips over je diafragma.

Je wil je diafragma dus op je sweet spot instellen en vervolgens je focus punt op ongeveer 1/3 van je compositie instellen. Dit noem je de “een derde” regel. Met de een derde regel haal je het meeste uit je scherptediepte aangezien dan zowel de voor- midden en achtergrond scherp zijn. Als je meer wilt weten hoe dit nou precies werkt refereer ik je nogmaals naar mijn uitgebreide artikel over scherpstellen bij landschapsfotografie.

Filters

Een laatste toevoeging aan je landschapsfoto’s kan het gebruik van filters zijn, je hebt erg veel  verschillende filters maar de meest gebruikte zijn ND filters hier houden we het dus ook bij in dit artikel. ND filters staan voor Neutral Density filters, ze houden licht tegen waardoor je met langere sluitertijden kan werken.

Deze langere sluitertijden kunnen ideaal zijn wanneer je een “silky water” effect wil creëren, dit effect geeft de illusie dat het water spiegelglad is of zoals de naam zegt het water wat bijvoorbeeld van een waterval komt eruitziet als een soort bevroren ijs of zijde. Ook kan je met erg sterke ND filters je sluitertijd zo lang uitrekken dat zelfs de wolken vervagen wat een wat dromerig effect geeft.

Tot slot heb je ook GND-filters die je kunnen helpen met je dynamisch bereik, GND staat voor graduated neutral density dit vertaalt naar grijsverloopfilter. Een grijsverloopfilter is dus donkerder aan de bovenkant en doorzichtig aan de onderkant, ideaal om de horizon wat te verdonkeren waardoor hij je belichting niet overbelicht.

Lenzen voor landschapsfotografie

Kitlens

Een voorbeeld van een kitlens is de 18-55mm, dit is een lens die vaak met de camera wordt meegeleverd. Deze lenzen zijn vaak gemaakt om zo compact en licht mogelijk te zijn. Als beginner kan je hiermee starten.

Groothoeklens

Groothoeklenzen worden het meest gebruikt in de landschapsfotografie, ze hebben een erg breed gezichtsveld en leggen daarmee een zo groot mogelijke situatie vast. Groothoeklenzen hebben vaak een erg klein brandpuntafstand, denk aan 15mm tot 30mm op fullframe. Houd wel rekening met de cropfactor wanneer je op een APS-C sensor fotografeert. Voor een APS-C sensor gebruik je dan bijvoorbeeld een lens met een brandpuntsafstand tussen 10-18mm. Zie ook mijn artikel cropcamera of fullframe

Telelens

Telelenzen worden ook regelmatig gebruikt in de landschapsfotografie, vaak om de kleine details vast te leggen. Een telelens geeft je dan ook een wat meer intiemere sfeer door de details. Populair zijn lenzen tot bijvoorbeeld een brandpuntsafstand van zo’n 200mm. Een 100-400mm lens is op fullframe ook veelzijdig en in te zetten voor landschap.

Superzoomlens

Bij superzoomlenzen kan je denken aan 18-300mm lenzen, ze hebben een enorm brandpuntafstandbereik en zijn daarmee super universeel te gebruiken dus ook voor landschapsfotografie. Met de universele superzoomlenzen kan je van een super brede brandpuntafstand die de hele situatie vastlegt naar een wat intiemere sfeer. Let wel op dat superzoomlenzen vaak wat groter en zwaarder zijn ook hebben ze vaak niet de beste maximale diafragma. Een superzoomlens heeft dus zijn voordelen maar ook zijn nadelen. Grootste voordeel is dat je geen lens hoeft te wisselen, dit vinden veel mensen op reis prettig.

Ontvang nu gratis het boek de 10 Bouwstenen van Betere Natuurfotografie & Ontdek de Creatieve Lens

Gratis Natuurfotografie Boek downloaden >> (klik op het geel)

• In deze 10 onmisbare stappen naar krachtige en creatieve natuurfotografie. Maak prachtige landschappen
• Duidelijke uitleg met 50+ inspirerende voorbeeldfoto’s met uitleg, ook landschapsfoto’s
• 50 pagina’s waardevolle tips
• Incl. E-book “Ontdek de Creatieve Lens”, nr. 1 aanrader (betaalbaar & geen verkoop van apparatuur)
• Sfeervolle voorbeeldfoto’s van cursisten, met deze lens gemaakt
• Ontvang gratis persoonlijk aankoopadvies op maat: 100% onafhankelijk

Wil jij je echt goed en snel ontwikkelen?

Volg mijn VIP Begeleidingsprogramma >>. Toegang tot alle 300+ Videolessen, stap-voor-stap uitleg, unieke Real-time Praktijkvideo’s (100% meekijken met mijn camera), Maandelijkse Inspiratie-opdracht, Maandelijkse Fotofeedback Video’s, deel foto’s met elkaar in de dagelijks actieve Kijk & Zie Community. Nu met extra Videocursussen.

Stel onderaan je vragen

Scroll naar beneden. 

• Ik reageer persoonlijk op jouw vraag (die met dit artikel te maken heeft) en ben 100% onafhankelijk. Er is geen belang bij wat jij koopt.
• Geef even genoeg informatie: je camera en lenzen die je hebt, wat je wil fotograferen en in welke omstandigheden (ook binnen?) en wat je budget ongeveer is.