Avondfotografie en nachtfotografie in de stad: 57 tips voor sfeervolle foto's

Avondfotografie of nachtfotografie in de stad is prachtig. Je legt steden of gebouwen heel sfeervol vast. Alleen het is wel even wennen om in het donker of de schemering te fotograferen. Het grote voordeel ten opzichte van natuurfotografie is dat je bij avondfotografie altijd weet dat je de sfeer krijgt. ’s Avonds wordt het donker en gaan de lichten aan, dat is zeker. Bij natuurfotografie is het altijd maar hopen op een mooie zonsopkomst of ondergang of op mooi licht. In dit blog vertel ik je meer hoe je deze romantische sfeer kunt fotograferen in de stad.

Avondfotografie en nachtfotografie in de stad: korte tips op een rij

• Fotografeer tijdens het blauwe uurtje voor nog meer sfeer in je foto
• Gebruik een statief en afstandsbediening om bewegingsonscherpte te voorkomen
• Werk met lange sluitertijden voor spannende effecten
• Probeer eens HDR fotografie voor een mooie balans en levendige kleuren
• Kijk regelmatig je foto’s terug om te zien of je goed zit qua belichting
• Fotografeer in RAW om later je foto nog aan te passen

Voor je verder leest raad ik je trouwens aan om Gratis het boek De 10 Bouwstenen van Betere Fotografie te downloaden >>(klik op de gele tekst). Ontdek de 10 onmisbare stappen voor betere fotografie, inspirerende avondfoto’s, mijn allerbeste aankoopadvies over de Creatieve Lens (betaalbaar en 100% onafhankelijk), voorkom een miskoop door aankoopadviezen, tips over techniek en boordevol inspirerende foto’s met uitleg erbij.

Inhoud

Gebruik een statief

1) Omdat je in het donker of in de schemering fotografeert heb je altijd een lange sluitertijd. Vanuit de hand fotograferen is daarom bijna niet meer te doen. Ergens tegenaan leunen zou in uitzonderingsgevallen nog een optie kunnen zijn, maar de kans op beweging blijft dan toch aanwezig en je moet je ISO onnodig verhogen.

2) Zorg voor een degelijk statief die goed stevig staat en waar je gemak van hebt in plaats van frustratie. Zie ook mijn artikel over Welk statief kopen: waar let je op? Bij sommige statieven zit er een haak aan het middenkolom. Hier kun je eventueel iets zwaars, zoals je tas, aan hangen voor nóg meer stabiliteit. Dit is vooral handig als er wind staat. Bij een degelijk statief hoef je dit niet nog eens te verzwaren. Zeker als er weinig wind staat valt het allemaal mee en kom je ook nog wel weg met een lichter statief. Verder is een snelkoppelingsplaat onder je camera handig.

3) Zorg dat je de poten van het statief bij voorkeur niet helemaal de maximale lengte uittrekt. Hoe meer segmenten een statief heeft, hoe dunner de onderste pootjes worden en hoe onstabieler je statief staat.

Foto: cursist Rita Geerders. Zij volgde de workshop Nachtfotografie

4) Blijf altijd bij je statief in de buurt. Doe desnoods de band van je camera om je nek of om je pols. Vooral als je in een drukke stad bent is de kans aanwezig dat iemand tegen je statief aanloopt en dat hij omvalt met alle gevolgen van dien. Houd dit dus steeds goed in de gaten.

5) Als je je op korte stukjes verplaatst kun je je statief eventueel uit laten staan. Let wel goed op dat je niks beschadigt of dat je niet tegen andere mensen oploopt. Als je weer een stuk gaat lopen is het beter om je statief weer in te klappen.

6) Een statief met een foam handvat is erg fijn. Vooral in de winter kan het metaal van het statief erg koud worden en dat is niet fijn om vast te houden. Ook handschoenen dragen is een goede optie om te voorkomen dat je al te koude handen krijgt.

Zet je stabilisatie uit

7) Als je een lens of camera gebruikt waar beeldstabilisatie of trillingsreductie op zit, zorg dan dat je deze uit zet als je je camera op statief hebt staan. Op je lens zit soms een knop en soms moet je stabilisatie in de body uit zetten.

8) De beeldstabilisatie corrigeert lichte trillingen of bewegingen als je uit de hand fotografeert. Als je de camera op statief hebt staan hoeft hij deze uiteraard niet meer te corrigeren. Maar dat blijft hij wel doen als je deze functie aan laat staan.

Met de knop deze lens zet je de stabilisatie uit

9) Omdat de camera of de lens de beweging probeert te corrigeren terwijl dat niet nodig is kan het zijn dat je alsnog bewegingsonscherpte ziet op je foto. In dit geval werkt deze functie dus averechts en is het beter om hem helemaal uit te laten. Vergeet hem uiteraard niet weer aan te zetten als je klaar bent

Werk met een afstandsbediening

10) Als je zelf handmatig op de ontspanknop drukt kan de camera toch nog een fractie bewegen. Ook al staat hij op statief. Dit kan zorgen voor onscherpte in je foto. Kies er dus liever voor om je camera niet aan te raken als je een foto maakt.

11) Dit doe je heel simpel door een afstandsbediening te gebruiken. Veel type camera’s hebben weer een andere aansluiting. Let hier dus goed op voordat je een afstandsbediening koopt. Een afstandsbediening met een draad is relatief goedkoop en echt de moeite waard als je in het donker wilt fotograferen.

12) Je hebt ook draadloze afstandsbedieningen die je met een klein kastje en een ontvanger aan je camera van afstand kunt bedienen. Soms kun je zelfs hele instellingen aanpassen op de afstandsbediening zelf. Je kunt het dus zo uitgebreid maken als je zelf wilt maar vaak raad ik aan: eenvoud en betrouwbaarheid.

13) Daarnaast kun je nog de zelfontspanner gebruiken die standaard op bijna iedere camera zit. Stel je camera in zoals gebruikelijk en gebruik dan de zelfontspanner. Nu maakt je camera automatisch een foto zonder dat je hem aan hoeft te raken.

Welke lens

14) Bij avond en nachtfotografie ben je vaak dicht op de objecten die je wilt fotograferen. Denk aan in de stad, gebouwen of ergens binnen. Om zo veel mogelijk van het beeld te laten zien fotografeer je bij voorkeur met een groothoeklens.

Diafragma en ISO

15) Bij nachtfotografie of avondfotografie in de stad heb je vaak te maken met een donkere of zwarte lucht. Ruis valt hierbij extra goed op. Wil je ruis voorkomen kies dan bij voorkeur voor een zo laag mogelijke ISO waarde.

Omdat je toch vanaf statief fotografeert hoef je niet je ISO aan te passen voor een snellere sluitertijd. Gebruik een zo laag mogelijke normale ISO waarde, vaak is dit 100 of rond 100. De software matig gegenereerde nog lagere ISO (bij sommige camera’s bijv. 50 of 64) kan iets minder goed omgaan met een groot verschil tussen licht en donker in één foto (in vaktaal: het dynamisch bereik is iets minder goed).

16) Omdat je vaak stadsgezichten of meerdere gebouwen fotografeert wil je het liefst zo veel mogelijk scherp hebben op de foto. Daarom is het goed om gebruikt te maken van een hoog F-getal ofwel klein diafragma. Net als bij de ISO hoef je je nu niet druk te maken om je sluitertijd en kun je ongestoord spelen met de diafragma.

17) Daarnaast heeft een hoog F-getal nog een mooi voordeel bij nachtfotografie. Kleinere lichten, zoals lantaarnpalen, veranderen met een hoog F-getal spontaan in sterren. Zorg het liefst dat je diafragma 13 of hoger is om dit effect te bereiken. Zo geef je een prachtige sfeer aan je foto.

foto: cursist Marco Batstra

Fotografeer op de BULB-stand

18) Fotograferen met een lange sluitertijd kan hele mooie effecten geven in het donker. Maar soms is lang nog niet lang genoeg. Denk bijvoorbeeld aan nog meer lichteffecten van koplampen of andere lichtbronnen.

19) Om de sluitertijd nóg langer te maken kun je in de BULB-stand fotograferen. Deze vind je als je op de handmatige, of M, stand fotografeert en je geeft een steeds langere sluitertijd aan. Op een gegeven moment zal je het woordje BULB zien staan. Op sommige camera’s zit een aparte B-stand.

20) In de BULB-stand blijft je sluiter net zo lang open staan als dat jij op de ontspanknop drukt. Laat je de knop los, dan gaat de sluiter dicht. Zo kun je zelf spelen met het aantal seconden dat je de sluiter open laat staan. Bijvoorbeeld met vuurwerk kun je de knop loslaten zodra de “actie” voorbij is.

21) Wat ook leuk is om te fotograferen zijn de lichtstrepen van auto’s. Ga bijvoorbeeld boven op een viaduct staan zodat je uitzicht hebt over de snelweg. Ook op andere plekken waar relatief veel verkeer is kun je dit doen natuurlijk. Zet je statief neer en zet je sluiter zo lang mogelijk open. Het resultaat is mooie lichtstrepen. Door de snelheid zijn de auto’s zelf meestal verdwenen op de foto als ze blijven doorrijden.

22) Experimenteer hoe lang de sluitertijd precies moet zijn voor het mooiste resultaat. Maak meerdere opnames en kijk of de instellingen goed zijn. Gebruik bij voorkeur een afstandsbediening om te voorkomen dat je toch per ongeluk de camera beweegt en dat je een al te lamme vinger krijgt. Meestal kun je met de afstandsbediening de knop vastzetten zodat je niet de hele tijd hoeft te blijven drukken.

23) Naast strepen van verkeer en bijvoorbeeld bliksem kun je ook de lucht minuten of zelfs uren lang fotograferen voor mooie strepen van sterren. Tot slot werkt het ook mooi met water. Als (lichten van) gebouwen reflecteren in het water en je hebt een lange sluitertijd dan krijg je een extra mooi en zacht effect.

Speciale effecten

24) Liever zelf creatief aan de slag? Met een zaklantaarn, sterretje of andere lichtbron kun je de mooiste creaties maken tijdens een lange sluitertijd. Je kunt zelfs woorden schrijven met een lichtbron. Deze zijn dan pas te zien op de foto met lange sluitertijd. Leuk om eens mee te oefenen.

25) Je kunt ook zelf een speciaal effect van strepen creëren. Zet je camera op statief en zoom in op de lichtbron. Maak de foto met lange sluitertijd en tijdens de opname zoom je de lens uit. Je kan het ook andersom doen dat je juist met groothoek begint en de lens inzoomt. Kijk zelf wat het fijnste werkt. Zo krijg je aparte lichtstrepen in je foto.

Draag warme kleding

26) Het kan in de avond en de nacht behoorlijk afkoelen. Ook al lijkt het aanvankelijk niet koud moet je er toch rekening mee houden dat het flink af kan koelen. Je staat vaak voor langere tijd stil op dezelfde plek. Zeker als er wind staat, en als je je amper beweegt, kun je echt koud worden. Dit heb ik vaak genoeg gemerkt bij cursisten, de gezichtsuitdrukkingen worden dan wat minder aangenaam 😉

27) Zorg voor warme kleding en neem ook dingen als handschoenen en hoofdbedekking mee. Hou ook rekening met eventuele regenbuien. Iets warms te drinken en iets te eten is ook zeker fijn om bij je te hebben en helpt om je warm te houden.

Bereid je goed voor

28) Als je naar een andere locatie gaat die vreemd voor je is, zorg dan dat je van tevoren de mooie plekken bekijkt. Ga er overdag langs en kijk wat een mooie plek is om te staan. Of ga eerst in de avond gewoon rondlopen om te kijken hoe het licht is en wat je precies zou willen.

29) Ben je op vakantie of ga je naar een plek waar je nog nooit geweest bent? Dan kun je op google zoeken naar avondfoto’s van een bepaalde locatie. Zo heb je een beeld wat de mooie plekken zijn en kun je vast inspiratie opdoen. Dit is vooral nuttig als je ergens maar een dag of een paar dagen bent en je hebt niet de mogelijkheid om de plekken van tevoren te bezoeken.

30) Neem een (kleine) zaklantaarn of hoofdlamp mee. Dit kan erg handig zijn als je in het donker je camera moet bedienen of als je iets in je tas moet zoeken. Bijvoorbeeld een nieuwe accu. En het is handig als je naar een andere locatie wilt om wat extra licht te hebben zodat je niet struikelt onderweg. Je kunt een zaklamp ook gebruiken als extra lichtbron voor elementen op de voorgrond.

De smartphone heeft vaak ook een goede zaklampfunctie. Alleen gaat je batterij dan eerder leeg en wil je tussendoor in deze smartphone maatschappij ook nog met iedereen appen natuurlijk… ahum…

31) Afhankelijk van wat je wilt kunnen de juiste omstandigheden van korte duur zijn. Je kunt bijvoorbeeld met een nog zichtbare lucht fotograferen terwijl de lichten al aan gaan. Ik vertel straks meer hierover. Maar juist dan is het belangrijk om goed voorbereid op de locatie te zijn om het moment optimaal te benutten.

Foto: cursist Ineke Vos

Blauwe uurtje

32) Net na zonsondergang kleurt de lucht mooi blauw. De kleuren zijn prachtig en worden nog meer versterkt door de camera. Het blauwe uurtje is eigenlijk niet helemaal op zijn plaats, want vaak duurt het mooiste moment niet langer dan een minuut of 20. Zorg daarom dat je op tijd op locatie bent.

33) Zoek van tevoren op internet wanneer de zon precies onder gaat. Hier zijn ook handige apps voor. Zo heb je een indicatie wanneer je het beste ter plaatse kunt zijn. Zorg dat je er ruim op tijd bent. Liefst zeker een uur van tevoren. Zo kun je goed je locatie bepalen en pik je ook nog eens de zonsondergang mee.

34) Als de lucht blauwer wordt en de lichten gaan langzaam aan, dan ontstaat er een prachtige balans tussen het natuurlijke licht en de kunstmatige verlichting. Als het later wordt en de lucht kleurt zwart dan wordt het verschil in contrast des te groter en ben je de balans  voor een groot deel kwijt.

35) Je hebt niet alleen de mooie blauwe kleur, maar ook als er nog wolken zichtbaar zijn geven die een extra sfeer aan je foto. Als de zon eenmaal onder begint te gaan en onder is, veranderd de lucht bijna per minuut van kleur en tint.

36) Geef niet te snel op. De lucht kan voor het oog al bijna zwart lijken, maar dan nog kan je camera een blauwe licht vastleggen. Vooral met een lange sluitertijd kun je nog steeds dit effect bereiken, ook al is het op het oog al “te laat”. Blijf nog even proberen dus.

Stadsbrug naar Kampen…

Over- of onderbelichten

37) Vooral bij opnames in de avond kan je camera nogal eens van slag raken en de belichting niet goed bepalen. Fotografeer het liefst in een handmatige stand zodat je de belichting aan kunt passen. Check regelmatig je foto’s om te zien of je goed zit.

38) Als het bijvoorbeeld erg donker is en er zijn maar een paar lampen te zien dan zal de camera het grote donkere oppervlakte goed proberen te belichten. Het gevolg is echter dat de lampen heel snel overbelicht raken en witte vlekken worden op de foto. Let dus goed op dat de foto in balans is.

39) Het kan ook zo zijn dat je veel felle lichtbronnen om je heen hebt. Denk aan neon reclames in de stad. Deze kunnen snel overbelicht raken op de foto. Als je de foto echter te veel onderbelicht kun je details kwijtraken in de donkere gedeeltes.

40) Je kunt de overbelichtingswaarschuwing inschakelen als die op je camera zit. Zo zie je in een oogopslag welke delen er overbelicht zijn omdat deze gaan knipperen. Als je regelmatig checkt kun je altijd ter plekke nog aanpassen. Fotografeer ook het liefst in RAW, zodat je eenmaal thuis nog wat kan spelen met de belichting.

Witbalans

41) De witbalans instellen kan een uitdaging zijn bij avond- of nachtfotografie. Je kunt de automatische stand gebruiken. Maar omdat er nogal wat verschil is qua licht en kunstlicht in de foto kan de camera hiervan in de war raken.

42) Je kunt het beste ter plekke een beetje spelen met de verschillende soorten witbalans. Zo werkt de stand “kunstlicht” niet altijd omdat de foto dan een erg blauwe zweem kan krijgen. Het ligt er ook helemaal aan wat je wilt. Misschien wil je wel een koele en rustgevende sfeer en kan de blauwe ondertoon dat versterken.

43) Of je wilt juist een romantische foto maken met veel lichtjes. Ik dat geval kun je beter voor een warmere kleur kiezen en je witbalans hier op aanpassen. Dan kies je misschien eerder voor “daglicht” of “bewolkt”. Speel er mee en ontdek wat de foto een fijne sfeer geeft.

44) Wil je thuis de witbalans nog eens rustig nakijken? Of wil je voorkomen dat je een mooie foto verpest omdat je de plank helemaal misgeslagen hebt? Fotografeer dan ik RAW. Dan kun je naderhand met behulp van een fotoprogramma de witbalans alsnog aanpassen.

HDR foto’s

45) Omdat avondfoto’s een combinatie zijn van licht, oftewel verlichting, en donker kan de foto uit balans zijn. De donkere omgeving en verlichting van lantaarns en andere bronnen kan het risico op over en onderbelichting vergroten. Dan is de foto niet in balans.

46) Lichte delen kunnen uitgebeten zijn en donkere delen dichtgelopen zodat er geen contrast en details meer zichtbaar zijn. Dat is erg jammer omdat je zo niet het sprookjesachtige resultaat krijgt dan wanneer je het beeld met je eigen ogen ziet. Er is een oplossing voor, namelijk HDR fotografie.

47) HDR staat voor High Dynamic Range. De methode is om 3 of meer foto’s van hetzelfde onderwerp te maken, maar met verschillende belichting. Dus grofweg gezegd een foto normaal belicht, een foto onderbelicht en een foto overbelicht.

48) Je kan er voor kiezen om per foto de belichting aan te passen. Maar omdat je met een lange sluitertijd werkt heb je kans als je tussendoor de camera aanraakt, dat je foto niet meer exact hetzelfde is als de vorige door kleine bewegingen.

49) Een betere optie is Bracketing (hoewel je dan wel moet zorgen dat sluitertijden niet langer worden dan 30 seconden). Deze functie zit op de meeste camera’s. Ook wel AEB genoemd bij veel Canon camera’s (Automatic Exposure Bracketing). Hiermee stel je de camera in om achter elkaar verschillende opnames met verschillende belichtingen te maken. Dan hoef je je camera dus niet aan te raken.

50) De foto’s met verschillende belichtingen “plak” je later in elkaar met een fotobewerkingsprogramma. Resultaat is dat je perfect belichte foto’s krijgt. De lantaarnpalen zijn niet overbelicht en je kunt ook de donkere hoekjes zien. Vooral met een mooie lucht tijdens het blauwe uur zie je nog alle details. De moeite waard om te proberen dus.

Fotografeer na de regen

51) Heeft het geregend? Dit is een prima moment om er op uit te gaan! Door de regen zijn de straten nat en dat geeft prachtige reflecties van lichten en lantaarnpalen. Neem zeker ook een stuk van de straat mee. Het liefst een lege straat om het effect te vergroten.

52) Regent het nog steeds? Ook dan kun je prima foto’s maken, maar zorg er uiteraard wél voor dat je apparatuur beschermd is. Dit kun je makkelijk doen door een gat in een plastic tasje te maken en je zonnekap er doorheen te steken. Zo voorkom je dat er druppels op de lens komen en je houdt je camera droog.

Resultaat van cursist Arie van Vliet tijdens de Workshop Nachtfotografie Den Bosch

Reflecties? Gebruik water

53) Water kan echt iets extra’s toevoegen aan de sfeer van je avondfoto’s. Het is prachtig om te zien hoe lichtjes weerkaatsen in het water. Dit zorgt ook voor meer licht als je de foto maakt. Het brengt de foto in balans en maakt het interessanter om naar te kijken.

54) Zoals al eerder gezegd geeft ook een natte straat mooie reflecties. Ga er dus vooral ook op uit als het geregend heeft. Een laag standpunt versterkt het beeld nog meer. Dit werkt vooral mooi bij open pleinen en brede straten.

55) Gebruik een wat snellere sluitertijd als je echt een strakkere reflectie wilt in het water. Het is echter best een uitdaging omdat je in de avond al snel moet inleveren op de snelheid. Maar ook met een extra langzame sluitertijd kun je mooie effecten bereiken. Door de beweging van het water en de langzame sluitertijd wordt het water extra zacht in beeld gebracht.

56) Wat zich erg goed leent voor avondfotografie zijn gebouwen aan het water. Een mooie skyline aan een meer of plas wordt nog meer benadrukt door de reflectie in het water. Zorg voor een mooie vlakverdeling. Zet bijvoorbeeld de horizon in het midden om een fijne balans te creëren.

57) Geen water op de straat voor een mooie reflectie? Creëer het dan zelf! Neem een flesje water mee en zoek een vrij vlakke ondergrond. Laat er een plasje water op lopen en zie meteen perfecte reflectie! Leg je camera op de grond en zo kun je met een klein beetje water toch een mooie weerspiegeling maken.

Ontvang nu gratis het boek de 10 Bouwstenen van Betere Fotografie & Ontdek de Creatieve Lens

Gratis Boek downloaden >>(klik op het geel)

• In deze 10 onmisbare stappen naar betere fotografie
• Duidelijke uitleg met inspirerende voorbeeldfoto’s, inclusief avondfoto’s in de stad
• 50+ pagina’s waardevolle tips
• Incl. E-book “Ontdek de Creatieve Lens”, nr. 1 aanrader (betaalbaar & geen verkoop van apparatuur)
• Sfeervolle voorbeeldfoto’s van cursisten, met deze lens gemaakt
• Ontvang gratis persoonlijk aankoopadvies op maat: 100% onafhankelijk

Wil jij je echt goed en snel ontwikkelen?

Volg mijn VIP Begeleidingsprogramma >>. Toegang tot alle Videocursussen met stap-voor-stap-uitleg, unieke Real-time Praktijkvideo’s (100% meekijken met mijn camera), Maandelijkse Inspiratie-opdracht, Maandelijkse Fotofeedback Video’s, deel foto’s met elkaar in de dagelijks actieve Kijk & Zie Community. Nu met extra Videocursussen.

Stel hieronder jouw vragen over nachtfotografie of avondfotografie in de stad 🙂

Geef er even genoeg informatie bij zodat ik erop kan reageren. Of misschien heb jij nog tips voor nachtfotografie die jij wil delen. Doe dit onderaan.