Welke lens en accessoires voor Macrofotografie? Hulpmiddelen & Trucs voor meer resultaat

Joris Dijkema

Welke lens en handige accessoires koop je voor macrofotografie? Bekijk een overzicht van verschillende mogelijkheden: telelens, macrolens, compactcamera, voorzetlens, tussenringen, extender, omkeerring en meer. Hoe werkt het en wat zijn de voor- en nadelen? Er zijn meer mogelijkheden dan alleen een macrolens…

Goed om te weten, alle adviezen over camera’s & lenzen op dit blog zijn 100% onafhankelijk. Geen belangen bij je aankoop, geen links naar of banden met camerawinkels. Omdat het heel moeilijk blijft keuzes te maken kan jij gratis persoonlijk aankoopadvies krijgen.

Voor je verder leest raad ik je trouwens aan om Gratis het boek De 10 Bouwstenen van Betere Natuurfotografie te downloaden >>(klik op de gele tekst).

Ontdek de 10 onmisbare stappen voor krachtige & creatieve fotografie, mijn allerbeste aankoopadvies over de Creatieve Lens (betaalbaar en 100% onafhankelijk), voorkom een miskoop door aankoopadviezen, 50+ inspirerende foto’s met uitleg erbij.

Macrofotografie/close-up fotografie

Met macrofotografie kun je kleine onderwerpen of details prachtig laten zien of juist abstracte beelden waarin het meer gaat om kleur, sfeer en vorm. Een andere term die ook vaak gebruikt wordt is close up fotografie. Het verschil is dat je bij macrofotografie meer vergroting behaalt.

Compactcamera voor macrofotografie

Mijn allereerste camera was een compactcamera. Ik wist eigenlijk niet wat ik kocht. Hoewel ik in het algemeen niet tevreden was met de mogelijkheden, had de compactcamera wel een voordeel bij macrofotografie. Ik kon heel dichtbij mijn onderwerp nog scherpstellen, zelfs tot een afstand van minder dan 1 cm!

Compactcamera’s kunnen vaak dichterbij scherpstellen dan spiegelreflexcamera’s. Heb je een compactcamera, kijk dan of je een macro- of supermacrostand hebt (het picrogram is vaak een tulpje). Soms moet je die stand gebruiken om extra dichtbij je onderwerp scherp te kunnen stellen. Het hangt wel van je onderwerp af of dat praktisch/haalbaar is. Bij bloemen natuurlijk wel, maar insecten zijn schuw. Wat meer afstand houden werkt dan vaak beter en daarvoor is de compactcamera weer minder handig.

Een ander voordeel is dat een compactcamera door de kleinere sensor meer scherptediepte geeft. Bij een spiegelreflexcamera of systeemcamera is de scherptediepte bij macrofotografie heel beperkt als je dichtbij je onderwerp fotografeert. Soms wil je dat, maar soms wil je juist meer scherptediepte. Wil je juist zo wazig mogelijke achtergronden, dan is een compactcamera niet de beste keuze.

Sommige compactcamera’s kunnen ook in combinatie met een voorzetlens worden gebruikt voor meer vergroting (zie hierna). Dit kan wel kwaliteitsverlies opleveren en het maakt het scherpstellen niet makkelijker.

Verder geldt natuurlijk dat de compactcamera relatief klein en licht is en dat je geen lenzen hoeft (of kan) wisselen.

Telelens voor macrofotografie

Ook een telelens wordt gebruikt voor macrofotografie (hoewel de vergrotingsfactor wel kleiner is). Zeker bij het fotograferen van kleine beestjes als vlinders, juffers, libellen of kikkers worden geregeld telelenzen ingezet. Zelf gebruik ik hiervoor wel eens een 300 mm telelens, maar ook een 200 mm lens is zeker bruikbaar. Daarmee kun je vaak dichterbij scherpstellen.

De ene telelens is hiervoor wel geschikter dan de andere. Dit heeft vooral te maken met de kortste scherpstelafstand. Met de ene telelens moet je een paar meter afstand aanhouden om scherp te stellen en met de andere telelens nog geen meter. Bij de specificaties van een lens wordt dit vaak aangegeven als ‘min focus distance: 1.5m’ (dat betekent in dit geval dat de minimale scherpstelafstand anderhalve meter is).

Sommige telelenzen krijgen van de fabrikant de toevoeging ‘macro’. Dit kan wat misleidend zijn. Het is namelijk geen echte macrolens. Wel kan dit wat zeggen over de kortste afstand waarop kan worden scherpsgesteld. Hoe korter die afstand, hoe meer vergroting.

Het grote voordeel van een telelens is dat je meer afstand kunt houden tot je onderwerp. Op deze manier heb je minder kans dat een vlinder of ander klein beestje er vandoor gaat. Een ander voordeel is dat een telelens zorgt voor een onscherpere achtergrond. Hierdoor worden je foto’s rustiger en gaat de aandacht meer naar je onderwerp.

Telelenzen zijn ook te gebruiken in combinatie met een tussenring of teleconverter voor meer vergroting. (zie hierna)

Macrolens

Een ‘echte macrolens’ heeft een bepaalde vergrotingsfactor. Deze is in vaktermen 1:1. Dat betekent dat een onderwerp van bijvoorbeeld 1 cm in verhouding ook die grootte krijgt op de sensor. De Engelse term hiervoor is magnification. Dit staat soms bij specificaties of eigenschappen van een lens.

Een macrolens heeft een aantal eigenschappen

Gemaakt op zijn beste prestaties dichtbij te leveren.
Vergrotingsfactor is 1:1 (zie hierboven).
Een macrolens is nooit een zoomlens, maar heeft een vaste brandpuntsafstand (primelens).
Er zijn langere of kortere macrolenzen: bijvoorbeeld 50, 60, 90, 100, 105, 150 of 180 mm.

Bekijk mijn artikel Welke Canon Macrolens? voor een uitgebreide vergelijking van Canon macrolenzen (echte aanrader voor Canon gebruikers). Of mijn artikel Welke Nikon Macrolens? Verschillen worden op een rij gezet en voor- en nadelen worden afgewogen. Denk aan beeldstabilisatie, lengte van de macrolens, waterdichtheid, prijs/kwaliteit, autofocus en meer.

Accessoires voor macrofotografie

Bij macrofotografie wordt een aantal accessoires gebruikt in combinatie met de lens. Hieronder bespreek ik de volgende mogelijkheden:

Tussenringen
Voorzetlens
Extender (teleconverter)
Omkeerring
Statief voor macrofotografie

Macro tussenringen

Tussen ringen zijn holle ringen die je tussen je camera en je lens plaatst. Vaak worden ze in sets van 3 verkocht en hebben ze een verschillende dikte. Dit wordt aangegeven in milimeters (mm). Bijvoorbeeld 12 mm, 24 mm of 36 mm.

Persoonlijk vind ik stevige (metalen) tussenringen een aanrader, koop tussenringen van metaal en niet van plastic. De tussenringen van plastic kunnen speling geven, waardoor het licht niet helemaal goed (recht) op de sensor terecht komt.

Het doel van de tussenring is om meer vergroting te krijgen. Als je de tussenring hebt geplaatst, merk je dat je dichterbij kunt scherpstellen dan zonder het gebruik van de tussenring. Daardoor ontstaat meer vergroting.

Omdat een tussenring hol is, onstaat geen kwaliteitsverlies in de foto. De tussenring is geen glaselement. Wel is het zo dat je wat licht verliest.

Tussenringen zijn te gebruiken in combinatie met meerdere soorten lenzen. Bijvoorbeeld met een telelens of macrolens. Met een medium lange macrolens (zo’n 100 mm) bereik je sterkere vergrotingseffecten dan met een langere macrolens (zoals 150 of 180 mm).

Het is ook mogelijk om meerdere tussenringen met elkaar te combineren voor meer vergroting. Het is wel lastig om dan nog uit de hand te fotograferen. De scherptediepte wordt zo beperkt en elke minimale beweging voorwaarts of achterwaarts zorgt al voor scherpte op de verkeerde plek. Ook verlies je door de combinatie van meerdere ringen meer licht, vaak wordt in zo’n gebruik gemaakt van macroflitsers.

Voorzetlens macro

Een voorzetlens is een soort vergrootglaasje dat je via het schroefdraad van je lens op de voorkant van je lens bevestigt. Er ontstaat zo meer vergroting. Voorzetlenzen zijn er in verschillende sterktes. De kwaliteitsverlies kan eerder optreden omdat je een extra glaselement voor je lens plaatst. Persoonlijk heb ik geen ervaring met voorzetlenzen. Het is een voordelige optie.

Extender/Teleconverter

Een teleconverter/extender plaats je net als een tussenring tussen je camera en de lens. Het doel is om meer vergroting te behalen. Teleconverters worden trouwens vaker gebruikt bij wildlifefotografie of vogelfotografie (je krijgt zo meer bereik) maar ook voor extremer macrowerk zijn ze in te zetten. Teleconverters zijn er in verschillende sterktes en varianten, bijvoorbeeld sterkte 1.4x of 2.0x. Een 1.4x teleconverter houdt in dat een 300 mm telelens bijvoorbeeld een 1.4 x 300 = 420 mm telelens wordt. En een 100 mm macrolens een 140 mm macrolens. De scherpstelafstand verandert niet (verschil met een tussenring).

Je verliest wel beeldkwaliteit en licht. Bij een 1.4x teleconverter is het lichtverlies 1 stop. Bij een 2.0x teleconverter is dit al 2 stops. Zelf heb ik een 1.4x teleconverter. De beeldkwaliteit blijft zeker bij een 1.4x teleconverter goed, maar het is wel aan te raden de teleconverter te gebruiken op een goede kwaliteit lens. Vaak is een lens met een vaste brandspuntsafstand aan te raden.

Sommige teleconverters communiceren nog met je lens en camera, zodat je de instellingen van de foto nog kunt zien. Andere niet.

Qua merk hoef je niet per se te keizen voor het merk van je lens. Zelf gebruik ik een teleconverter van Kenko, een Japans merk.

Omkeerring

Met een omkeerring kun je je lens omgekeerd op je camera bevestigen. Je hebt een ring nodig die dezelfde filtermaat heeft als je lens (dit staat op je lens in millimeters, bijvoorbeeld 52 mm). Zo ontstaat heel veel vergroting die je anders niet kunt bereiken. Het nadeel is wel dat je lens op die manier meer kwetsbaar wordt, dus je moet wel voorzichtig zijn. Een groothoeklens (korte brandpuntsafstand) is hiervoor het meest geschikt, dan ontstaat meer vergroting.

Macrostatief

Macrofotografie kan zowel uit de hand als vanaf statief. Het voordeel van werken vanaf een statief is dat je met lange sluitertijd kan werken, vooral bij weinig licht is dat een voordeel (zoals ’s ochtends vroeg). Het nadeel is het gebrek aan flexibiliteit.

Als je een statief wil kopen dat geschikt is voor macrofotografie, let dan zeker op de minimale hoogte van het statief. Met andere woorden, hoe laag kan het statief bij de grond? Statieven die geschikt zijn voor macrofotografie hebben een middenzuil die je kan kantelen. Dan wordt de middenzuil dus horizontaal geplaatst.

Sommige macrostatieven kunnen niet alleen de middenzuil horizontaal plaatsen, maar kunnen die zuil dan ook nog eens van hoek veranderen. Wil je een geavanceerd macrostatief, kijk dan eens naar de Flexserie van Benro.

Ontvang nu gratis het boek de 10 Bouwstenen van Betere Fotografie & Ontdek de Creatieve Lens

Gratis downloaden >> (klik op het geel)

In deze 10 onmisbare stappen naar betere fotografie
Duidelijke uitleg met inspirerende voorbeeldfoto’s
50+ pagina’s waardevolle tips
Incl. E-book “Ontdek de Creatieve Lens”, nr. 1 aanrader (betaalbaar & geen verkoop van apparatuur)
Sfeervolle voorbeeldfoto’s van cursisten, met deze lens gemaakt
Ontvang gratis persoonlijk aankoopadvies op maat: 100% onafhankelijk

Wil jij je echt goed en snel ontwikkelen?

Volg mijn VIP Begeleidingsprogramma >>. Toegang tot alle Videocursussen, mijn stap-voor-stap Macrofotografie Sfeermethode, unieke Real-time Praktijkvideo’s (100% meekijken met mijn camera), Maandelijkse Inspiratie-opdracht, Maandelijkse Fotofeedback Video’s, deel foto’s met elkaar in de dagelijks actieve Kijk & Zie Community. Nu met extra Videocursussen.

Bekijk ook deze artikelen:

Stel onderaan je vragen & ontvang persoonlijk aankoopadvies van mij 🙂

Scroll naar beneden.

Ik reageer persoonlijk op jouw vraag (die met dit artikel te maken heeft) en ben 100% onafhankelijk. Er is geen belang bij wat jij koopt.
Geef even wat informatie: je camera en lenzen die je hebt, wat je wil fotograferen en in welke omstandigheden (ook binnen?) en wat je budget ongeveer is.

Ook interessant voor anderen? Delen mag!