Sportfotografie: 20 Tips voor Betere Actiefoto's van Binnensport en Buitensport

Joris Dijkema

Sportfotografie is een gave vorm van fotografie en vraagt om een eigen aanpak. Wat heb je nodig voor sportfotografie? En hoewel sterke foto’s de kunde zijn van de fotograaf, stelt sportfotografie meer eisen aan de camera en objectieven dan normaal. Waarom? En welke camera’s en objectieven zijn geschikt? En minstens zo belangrijk: waar kijk je naar als sportfotograaf om mooie en onderscheidende actiefoto’s te maken? Bekijk de 20 tips

Voor je verder leest raad ik je trouwens aan om Gratis het boek De 10 Bouwstenen van Betere Fotografie te downloaden >>(klik op de gele tekst).

Ontdek de 10 onmisbare stappen voor betere fotografie, mijn allerbeste aankoopadvies over de Creatieve Lens (heel geschikt voor portretfoto’s van sporters – betaalbaar en 100% onafhankelijk), voorkom een dure miskoop door aankoopadviezen, tips over techniek en boordevol inspirerende foto’s met uitleg erbij.

Lichtsterke telezoomlens
Beeldstabilisatie en sport: nodig of niet?
Snelle autofocus van je objectief
Kwaliteit autofocussysteem van de camera
Snelheid van de camera: continu-opnamen (burst mode)
Snelheid van de geheugenkaart
ISO-prestaties van je camera (ruis)
De achtergrond kan je sportfoto’s maken of breken
De mooiste houdingen
Right moment: blijf gefocust
Right place: kiezen en verplaatsen
Sport is emotie
Voorbereiding
Bewust kijken: wie is fotogeniek tijdens sport?
Perspectief: hoog, laag of op gelijke hoogte?
Vertel een verhaal
Speel met sluitertijden
Voorkom rommelige foto’s: isoleer je onderwerp
Maak veel foto’s
Fotocompilaties: één beweging, meerdere foto’s

“Sinds 2014 heb ik regelmatig de Nederlandse tafeltennistop in beeld gebracht. Ik fotografeerde Eredivisiefinales voor de krant en voelde zoveel passie dat ik mij telkens wilde blijven ontwikkelen. Om het spannend te houden fotografeerde ik ook wel eens andere sportevenementen. In dit artikel deel ik 20 tips om jouw sportfotografie te verbeteren…”

Even vooraf: waarom sportfotografie meer eist van je apparatuur

Sportfotografie vraagt om een eigen aanpak. En hoewel sterke foto’s de kunde zijn van de fotograaf, stelt sportfotografie meer eisen aan de camera en objectieven dan normaal. En dat geldt voor indoor fotografie nog meer dan voor het fotograferen van de buitensporten. Waarom?

- Sport gaat vaak gepaard met snelle bewegingen. Als je die scherp wil fotograferen (wil ‘bevriezen’), dan is een korte sluitertijd nodig. Dat betekent dat de camera(sensor) maar kort de tijd krijgt om het licht te verzamelen dat nodig is voor een goede belichting van je foto.
- Bij sportfotografie van buitensporten als voetbal, hockey, tennis, paarden of motorsport kan de hoeveelheid licht sterk wisselen. Je hebt het weer niet in de hand. Meestal kun je overdag fotograferen. Bij mooi weer is er meer licht en daarom kun hoef je niet per se de meest lichtsterke objectieven te gebruiken. Een bewolkte dag betekent veel minder licht voor fotografie en stelt dus meer eisen aan je apparatuur. De combinatie van weinig licht én de noodzaak van een snelle sluitertijd is voor camera en objectief niet gemakkelijk.
- Regent het, dan kun je met een regenhoes je apparatuur beschermen. Niet alle apparatuur is even waterdicht. Wees je hier van bewust of selecteer hierop eventueel je apparatuur.
- Binnen sport fotograferen (indoor sportfotografie van bijvoorbeeld handbal, korfbal, volleybal, tafeltennis of badminton) betekent eigenlijk bijna altijd dat er heel weinig licht is. Veel minder dan bij buitensporten. Je zult de grenzen van je appratuur echt op moeten zoeken en eerlijk is eerlijk: lang niet alle apparatuur is hiervoor even geschikt. Het voordeel is wel dat binnen het licht zelden verandert. Je kent de lichtsituatie in de sporthal en je hoeft je niet druk te maken om veranderende lichtomstandigheden.
- Flitsen is vaak niet toegestaan of is zeer storend voor de sporters. Dus zelf licht toevoegen is zelden mogelijk.

1. Lichtsterke telezoomlens

Een lichtsterk zoomobjectief heeft twee voordelen. Lichtsterk betekent dat het grootste (maximale) diafragma van het objectief veel licht door kan laten. In normale taal, er zit een groot gat in je lens 😉 Zo kun je in situaties van weinig licht het licht dat nog wel aanwezig is maximaal benutten. Voor indoor sportfotografie is een lichtsterke lens echt een ‘must have’. Een 70-200 mm objectief met een maximaal diafragma van F/2.8 wordt veel gebruikt en is in veel situaties goed te gebruiken.

Waarom een telezoomlens? Je kunt bij sportfotografie niet altijd even dicht bij je onderwerp komen. Het verschilt sterk per sport en accommodatie. Een telezoomlens maakt je dan flexibel. Het nadeel? De prijs en het gewicht. Is de afstand tussen je onderwerp en jou heel groot, dan is ook 200 mm niet genoeg meer als je de sporter dichtbij wil fotograferen. Voor lichtsterke zoomlenzen van 300 mm of langer moet je al gauw een loterij hebben gewonnen…

2. Beeldstabilisatie en sport: nodig of niet?

Beeldstabilisatie is vaak niet per se nodig omdat je meestal voor snelle sluitertijden zult kiezen en beeldstabilisatie alleen de trilling van jou als fotograaf compenseert. Beelstabilisatie is dus nuttiger bij het gebruik van langere sluitertijden en die zul je standaard minder vaak gebruiken voor bij actiefotografie.

3. Snelle autofocus van je objectief

De snelheid waarmee het objectief kan scherpstellen is van belang, aangezien je veel te maken zult krijgen met snelle bewegingen en je niet wil dat je objectief te veel tijd nodig heeft (te traag is) om scherp te stellen. Een onscherpe foto kun je immers weggooien, daar kan ook Photoshop niet tegenop.

Cropcamera of fullframe?
Een cropcamera kan qua telezoombereik een voordeel zijn bij sportfotografie. De brandpuntsafstand van je objectief wordt gemiddeld met ongeveer een factor 1,5 vergroot, waardoor een 200 mm objectief feitelijk een 300 mm objectief wordt. Hierdoor kun je de sporter dus dichterbij halen dan je collega of concurrent (het is maar net hoe je de wereld beleeft 😉 met een fullframe camera. Een fullcrame camera presteert wel weer een stuk beter bij hogere ISO-waarden. Zie kopje: ISO-prestaties van je camera (ruis).

4. Kwaliteit autofocussysteem van de camera

Ook het autofocussysteem van de camera is van belang. Hoe goed is de camera in het volgen van bewegingen tijdens het scherpstellen? De ene camera is daarvoor geschikter dan de andere. De duurdere modellen beschikken over betere autofocuspunten (AF-punten), hebben meer scherpstelpunten, meer opties om verschillende scherpstelpunten te gebruiken of te combineren (clusters van Af-punten, ook wel Zone-AF genoemd) en kunnen soms qua gevoeligheid en snelheid aan de situatie worden aangepast.

Compact- of systeemcamera’s kunnen last hebben van enige vertraging tussen het moment van indrukken van de ontspanknop en het maken van de foto. Bij sportfotografie kan dit een probleem opleveren, want je wil niet dat je telkens net iets later bent dan het moment supreme.

5. Snelheid van de camera: continu-opnamen (burst mode)

De ene camera is in staat om sneller foto’s achter elkaar te maken dan de andere camera. Een snelle camera is normaal gesproken niet het belangrijkste, maar bij sportfotografie wel van belang. De bewegingen van sporters gaan vaak zo snel dat timing heel moeilijk is. Een snelle camera geeft meer kans op het allerbeste moment.

6. Snelheid van de geheugenkaart

De snelheid van de geheugenkaart kan van belang zijn als je veel continu-opnamen maakt. Als je een oude, langzame geheugenkaart gebruikt dan kan het zo zijn dat je een aantal seconden geen foto’s kunt maken omdat de foto’s langzamer naar de geheugenkaart worden geschreven. En laat zich dan nou net het ultieme moment voordoen.

7. ISO-prestaties van je camera (ruis)

De combinatie van weinig licht én de noodzaak om bij actiefotografie een snelle sluitertijd te gebruiken om de bewegingen te ‘bevriezen’ betekent in de praktijk dat je met hogere ISO-waarden zult fotograferen. Ook als je een lichtsterk objectief (bijvoorbeeld F/2.8) gebruikt. De ene camera kan aanzienlijk beter omgaan met hogere ISO-waarden dan de andere en dat is dan ook terug te zien aan de hoeveelheid ruis in je foto: de mate van korreligheid, verlies van details. Hoe groter de beeldsensor, hoe beter de ISO-prestaties. Daarom presteert een compactcamera minder goed bij gebruik van hogere ISO-waarden dan een cropcamera en een cropcamera op haar beurt weer minder dan een fullframe-camera. De sensor van de fullframe camera is namelijk het grootst.

Bij indoor sportfotografie zijn de goede ISO-prestaties erg belangrijk. Zelf fotografeer ik regelmatig op ISO-waarden tussen de 2500 en 6400. Een fullframe camera is dan zeker een voordeel.

8. De achtergrond kan je sportfoto’s maken of breken

De achtergrond kan je sportfoto’s meer of minder zeggenskracht geven. Bekijk of je een achtergrond kan vinden voor je foto’s die echt wat toevoegt. Wat dan? Publiek op de achtergrond kan extra sfeer geven en de foto komt belangrijker over. Misschien kun gebruik maken van een blauwe lucht, mooie wolken of juist een dreigende lucht. Wanneer je een of twee stappen naar rechts of links doet, kun je zomaar een heel andere achtergrond in je foto creëren. Neem daar dan ook de tijd voor en focus je niet alleen maar op je onderwerp. Bij indoor sportfotografie zul je regelmatig in sportzalen belanden die niet mooi zijn. Je kent het wel, grauwe muren, een klimrek, touwen, netten van de opbergruimte, lelijke balken enzovoorts. Soms kun je zo fotograferen dat de kantine in de achtergrond van je foto verschijnt. Zeker als daar mensen naar een wedstrijd kijken of als er sfeervol licht brandt, dan je daar heel mooi gebruik van maken.

Wat als je gewoon geen mooie achtergrond kan ontdekken. Speel dan met je scherptediepte. Gebruik bijvoorbeeld een groot diafragma (als je dat niet al deed), zoom nog eens wat verder in of ga als het mogelijk is wat dichter bij je onderwerp staan. Zo zal de achtergrond onscherper worden en dus minder aandacht trekken. Die grauwe stenen zijn dan ineens minder opvallend en dus bepalen ze ook minder de sfeer van je foto.

9. De mooiste houdingen

Een van de gaafste onderdelen van sportfotografie vind ik dat sporters tijdens hun sport vaak mooie houdingen kunnen aannemen: een sierlijke, elegante manier van serveren, de stand van de benen tijdens keiharde acties of gave sprongen. Zo kan je echt de beleving van sport weergeven en krijgen je foto’s meer zeggenskracht.

10. Right moment: blijf gefocust

Sport is natuurlijk niet goed te voorspellen. Dat maakt het elke keer weer spannend. Je weet dat zich mooie momenten gaan voordoen en het is de kunst om je daarop te blijven focussen. Laat je niet afleiden door tussendoor te vaak je foto’s te bekijken, dan mis je momenten. Blijf scherp opletten. Geduld hebben helpt hier natuurlijk bij. Net als bij dierenfotografie geldt dat hoe langer je bereid bent je onderwerp te volgen en gefocust te blijven, hoe meer momenten zich voor zullen doen.

11. Right place: kiezen en verplaatsen

Bekijk goed waar je je als fotograaf opstelt. Dit hangt ook samen met de mogelijkheid om een goede achtergrond te creeren voor je foto. De ene plaats is echt beter dan de andere. Hoe beter je de sport begrijpt en hoe meer je fotografeert, hoe meer gevoel je hiervoor ontwikkelt. Ga bijvoorbeeld eens naast een doel staan zodat je de doelpogingen (en de keeper) goed kan fotograferen. Bij handbal zal er rondom het doelgebied heel vaak gesprongen worden. Je kan zo de sporter van voren fotograferen zodat je niet alleen de sprong ziet maar ook het ingespannen gezicht en een keeper die meespringt en zijn armen uitsteekt.

Bij motorsport kun je denken aan een plek bij een of meerdere bochten. De motorrijder neemt dan een gave, lange houding aan en je kunt ook gebruik maken van de ronde lijnen van de bocht(en).

Wissel ook van plek, zodat je de sport gevarieerd in beeld kan brengen. Telkens dezelfde positie innemen kan een saaie sportreportage opleveren.

12. Sport is emotie

Sport is emotie en dat zijn wie mensen graag. Emoties geven een enorme zeggenskracht aan je foto en ze zijn ook nog universeel: iedereen ter wereld begrijpt de emoties van een winnaar of de teleurgestelde, teneergeslagen houding van een verliezer, angst of verbazing enzovoorts. Ook de gefocuste blik van sporters kan heel mooi zijn. Op dat moment telt voor de sporter even maar één ding: aandacht voor de sport. Mensen zijn heel mooi authentiek tijdens hun sport. Ik houd daar van!

13. Voorbereiding

Het helpt natuurlijk als je weet wat je kunt verwachten. Zorg dat je ruim op tijd aanwezig bent als je een wedstrijd wil fotograferen. Je hebt dan de tijd om je instellingen te vinden en vooral om de locatie goed te beoordelen. Wat zijn de hotspots? De plekken waar je mooie achtergronden kunt creëren en waar heb je het minste last van mensen die voor je camera langs lopen. Ook kun je misschien je aandacht richten op een speler die in het nieuws is geweest, bijvoorbeeld een sterspeler, iemand die net een transfer heeft gemaakt, iemand die heel populair is.

14. Bewust kijken: wie is fotogeniek tijdens sport?

Niet iedereen is even fotogeniek om te fotograferen. Dat geldt ook bij sportfotografie. Dat heeft zeker niet alleen met fysieke aantrekkelijkheid te maken. Bij sportfotografie heb je te maken met sporters die een inspanning leveren. Mensen kunnen daarin heel anders zijn dan normaal!

- - Iemand die buiten het sportveld heel fotogeniek kan zijn, hoeft dat niet per se tijdens de sport te zijn. Sommige sporters zijn tijdens hun inspanning nog steeds fotogeniek qua uitstraling terwijl anderen de meest lelijke, verkrampte gezichten trekken of standaard hun tong uit hun mond steken.
  - Ook is de ene speler veel expressiever qua emoties dan de andere. Een sporter die nauwelijks emotie toont is al gauw saai voor je sportfoto’s terwijl diegene die totaal opgaat in zijn sport juist geweldige foto’s op kan leveren.
  - En wat denk je van techniek. Veel sporten zijn technieksporten. Waar de ene speler er qua bewegingen technisch heel elegant uit kan zien, ziet de andere speler er gewoon ‘lomp’ uit. Vergelijk het met dansen of lopen: sommige mensen dansen of lopen elegant terwijl andere mensen toch echt wat lomper bewegen…
  - Ook een bepaalde outfit kan qua stijl of kleur natuurlijk bijdragen een je foto’s. Past het qua kleur bij elkaar, past het bij de haarkleur, de ogen, de achtergronden?
  - Heeft een sporter haar dat alle kanten opvliegt tijdens een beweging, dan kan dat natuurlijk extra aandacht vestigen op de actie. Aan de andere kant: je hebt er geen grip op. Het haar kan ook zomaar lelijk uitvallen maar het is zeker de moeite waard!

Als jij kunt kiezen wie je fotografeert, dan is het dus belangrijk dat je herkent wie fotogeniek is. Als je vaker een bepaald team fotografeert, dan leer je de spelers steeds beter kennen. Dan begrijp je echt wel wie er waarschijnlijk uit zijn of haar dak gaat op matchpoint, wie altijd voor keiharde actie zorgt, wie mooie ogen heeft voor de fotografie enzovoorts!

15. Perspectief: hoog, laag of op gelijke hoogte?

Varieer eens met je perspectief. Een laag perspectief kan het goed doen. De sporter komt ‘grootser’ over, je kijkt letterlijk wat op tegen de sporter waardoor deze belangrijker overkomt. Niet voor niks wordt ook bij het fotograferen van ‘belangrijke zakenmensen’ (ahum) wel eens voor een lager perspectief gekozen.

16. Vertel een verhaal

Als het voor de kijker meteen duidelijk is wat jouw foto uitbeeldt, dan is je foto veel krachtiger. Mensen moeten niet hoeven nadenken wat je nou eigenlijk als fotograaf bedoelt met een foto. Zorg voor zo min mogelijk afleidende elementen zodat de boodschap direct binnenkomt. Je speelt zo in op de emoties van mensen en dat is kunnen onze hersenen supersnel begrijpen. Veel sneller dan ons verstand.

17. Speel met sluitertijden

Wil je beweging bevriezen, een scherpe foto maken? Of wil je juist onscherpte weergeven in je foto en de beweging weergeven? Kies op deze manier je sluitertijd. Voor het bevriezen van beweging, stem de sluitertijd af op de snelheid waarmee je onderwerp zich beweegt. Dit verschilt per sport en ook per niveau. Topsport natuurlijk sneller dan team 15 van de plaatselijke club.

18. Voorkom rommelige foto’s: isoleer je onderwerp

Bij teamsporten is het lastige dat er heel vaak veel spelers door elkaar heen bewegen. Het wordt snel een rommelig, druk beeld waarin geen duidelijke vorm of boodschap te ontdekken is. Probeer over het algemeen daarom een beperkt aantal sporters in beeld te brengen door goed te kijken, je standpunt te kiezen, in te zoomen of te spelen met je scherptediepte.

19. Maak veel foto’s

We leven in het digitale tijdperk, dus maak veel foto’s tijdens een wedstrijd. Blijf wel bewust kijken. Blind in het rondschieten kan een toevalstreffer opleveren, maar om constante kwaliteit te leveren combineer je veel foto’s maken met de eerdere tips.

20. Fotocompilaties: één beweging, meerdere foto’s

Persoonlijk vind ik het ontzettend gaaf om van één beweging meerdere foto’s te maken (fotocompilaties). Zo kun je echt laten zien hoe sporters bewegen. Kicken! Als je je wil onderscheiden, is dit ook een goede tactiek. Het nadeel: je hebt dan echt een snelle camera nodig. Anders lukt het niet.

Ontvang nu gratis het boek de 10 Bouwstenen van Betere Fotografie & Ontdek de Creatieve

Lens

Voor je verder leest raad ik je trouwens aan om Gratis het boek De 10 Bouwstenen van Betere Fotografie te downloaden >>(klik op de gele tekst).

In deze 10 onmisbare stappen naar betere fotografie, maak krachtige sportfoto’s
Duidelijke uitleg met inspirerende voorbeeldfoto’s
50+ pagina’s waardevolle tips
Incl. E-book “Ontdek de Creatieve Lens”, nr. 1 aanrader (betaalbaar & geen verkoop van apparatuur)
Sfeervolle voorbeeldfoto’s van cursisten, met deze lens gemaakt
Ontvang gratis persoonlijk aankoopadvies op maat: 100% onafhankelijk

Wil jij je echt goed en snel ontwikkelen?

Volg mijn VIP Begeleidingsprogramma >>. Toegang tot alle Videocursussen met stap-voor-stap-uitleg, Unieke Real-time Praktijkvideo’s (100% meekijken met mijn camera), Maandelijkse Inspiratie-opdracht, Maandelijkse Fotofeedback Video’s, deel foto’s met elkaar in de dagelijks actieve Kijk & Zie Community. Nu met extra Videocursussen.

Bekijk ook deze artikelen

Stel onderaan je vragen of laat een leuke reactie achter

Scroll naar beneden.

- - Ik reageer persoonlijk op jouw vraag (die met dit artikel te maken heeft) en ben 100% onafhankelijk. Er is geen belang bij wat jij koopt.
  - Geef even wat informatie: je camera en lenzen die je hebt, wat je wil fotograferen en in welke omstandigheden (ook binnen?) en wat je budget ongeveer is.