Zeearenden fotograferen: 46 Tips & beste locaties
De arend spreek al jaren tot de verbeelding. Deze machtige roofvogels zijn de heersers van het luchtruim. Toch leven ze een vrij teruggetrokken leven en zijn ze over het algemeen schuw. Hoe kun je deze prachtige dieren dan toch fotograferen? In dit blog geef ik tips.
Voor je verder leest raad ik je aan om Gratis de 10 Bouwstenen van Betere Fotografie te Downloaden >> (klik op het geel). Ontdek de 10 onmisbare stappen voor betere (natuur)fotografie. Ontvang ook gratis het Bonus E-book Ontdek de Creatieve Lens (je maakt er prachtige creatieve onscherpe achtergronden mee; géén verkoop van lenzen), tips over camera-instellingen en boordevol inspirerende voorbeeldfoto’s met duidelijke uitleg.
Zeearend fotograferen: korte tips op een rij
- Een ontmoeting met een zeearend is meestal kort. Zorg dat je voorbereid bent
- Als er paniek uitbreekt onder watervogels is de kans groot dat de zeearend in de buurt is
- Oefen bij roofvogelshows zodat je ervaring opdoet voor als je arenden in het wild gaat fotograferen
- Kom nog dichter bij zeearenden door ze vanaf het water te fotograferen
- Zet je camera op de continuous autofocus om de zeearend in de vlucht te blijven volgen
- Vergroot je kansen in het buitenland
Inhoud
De vliegende deur
1) De prachtige zeearend is, buiten soms dwaalgasten, de enige arend die we kennen in Nederland. In 2006 had de Oostvaarderplassen een primeur. Voor het eerst in zeker 100 jaar broedde er een paartje zeearenden in ons land. Vanaf die tijd is de populatie gelukkig alleen maar toegenomen.
2) Inmiddels hebben we z’n 14 broedpaar in Nederland. Een prachtig aantal dat gestaag blijft groeien. Ieder jaar vliegen er vele jongen met succes uit. Meest populaire plekken zijn de Flevopolder, Friesland en de Biesbosch. Later meer daarover.
3) De zeearend heeft een enorme spanwijdte van bijna 2,5 meter. Aan deze spanwijdte dankt de zeearend de bijnaam de “vliegende deur”. De vleugelslag is traag. Maar ze kunnen ook een tijd lang zweven. Door zijn formaat zal een ontmoeting met de zeearend grote indruk achter laten.
Herkenning
4) De zeearend is een hele grote en imposante vogel. Hij heeft lange, vrij rechte vleugels met duidelijke “vingers” aan het uiteinde. De kop steekt ver uit en hij heeft een korte, wigvormige staart. De zeearend houdt zijn vleugels recht in de vlucht en niet in een V vorm zoals onder andere de buizerd.
5) Volwassen vogels hebben een duidelijke witte staart, een lichte kop en een grote zware gele snavel. Jonge zeearenden zijn veel donkerder van kleur maar nog steeds goed te herkennen aan hun vleugels en staart. Net als bij alle roofvogels en uilen zijn vrouwtjes groter en zwaarder gebouwd dan de mannetjes.
6) De zeearend leeft niet alleen bij de kust. Hij heeft vooral goede stevige nestbomen nodig in waterrijke gebieden. Denk aan grote meren en delta’s, het liefst met eilanden. Het voedsel bestaat uit vis, maar ook veel watervogels zoals eenden en jonge ganzen. Ook aas, van grote prooien als herten, is geliefd. Dit is onder andere vaak te zien in de Oostvaardersplassen.
7) Je kunt meestal aan de vogels in de omgeving zien of er een zeearend in de buurt is. Door zijn formaat wordt hij snel opgemerkt. Er ontstaat vaak meteen paniek onder ganzen en andere (water)vogels. Ze slaan alarm en vliegen massaal op. Als dit gebeurt dan is dat een teken dat je in de lucht moet kijken of je een glimp op kunt vangen van een zeearend.
Zorg dat je er klaar voor bent
8) Een zeearend zien gebeurt meestal heel snel en onverwachts. Om op tijd te reageren is het belangrijk dat je er klaar voor bent. Check dus van tevoren goed je instellingen. Zo kom je niet voor verassingen te staan en maak je de meeste kans op een geslaagde foto. Zorg voor controle over je camera.
9) Ga dus niet eerst wachten totdat de zeearend in beeld is, maar zorg dat je de juiste instellingen hebt voor als je plotseling snel moet reageren. Zorg uiteraard ook dat je accu vol is en dat je voldoende geheugen hebt om veel foto’s te maken om het moment optimaal te benutten.
Arend in de vlucht
10) De kans is groot dat je een zeearend in de vlucht gaat fotograferen. Ze zullen niet vaak zomaar voor je neus gaan zitten. Om een zeearend in de vlucht te fotograferen zijn de instellingen heel belangrijk.
11) Zorg voor een snelle sluitertijd. Om dit te bereiken zet je je diafragma zo veel mogelijk open, oftewel een laag F-getal. Daarnaast zet je de ISO vaak hoger. Wees wel voorzichtig met de ISO om storende ruis te beperken. De meeste camera’s van tegenwoordig kunnen zonder al te veel kwaliteitsverlies tot wel 800 ISO gebruikt worden.
12) Vooral als je een vissende zeearend fotografeert kan het moment is een paar seconde voorbij zijn. Zeearenden zijn ook verbazend snel, ondanks hun formaat.
13) Als je een zeearend in de lucht fotografeert kun je de foto soms het beste overbelichten. Omdat de lucht een groot deel van het beeld vormt en erg licht is kan de camera in de war raken. Zo krijg je een goed belichte lucht, maar is de zeearend een silhouet. Om dit te voorkomen kun je de foto het bijvoorbeeld minimaal één stop overbelichten, dit is natuurlijk ook afhankelijk van omstandigheden.
14) Het mooiste effect krijg je als je met de zon in de rug fotografeert of tijdens zacht ochtend- of avondlicht. Dan wordt de zeearend mooi belicht en heb je de minste kans op een saaie, vlakke foto waar de lucht alleen maar een wit vlak is. Tegenlicht kan natuurlijk soms ook de contouren prachtig benadrukken.
Oefenen en nog eens oefenen
15) Vogels in de vlucht fotograferen is nogal een uitdaging. Ze zijn ontzettend snel en je moet goed met je apparatuur om kunnen gaan om snel te reageren. Het is fijn als je de kneepjes al wat onder de knie hebt. Zeker als je een speciaal een dure trip naar het buitenland maakt om zeearenden te fotograferen.
16) Zorg dus dat je veel gaat oefenen met vogels in de vlucht. Je kunt heel makkelijk beginnen. Ga naar een vijver (in het park) en neem een paar sneden brood mee. Je kunt het zelf doen, maar nog beter is het als je een assistent hebt die het brood in de lucht gooit. Voor je het weet komen er veel meeuwen op af.
17) Nu kun je ongestoord oefenen met instellingen, scherpstellen en snelheid. Je kunt je op een enkele meeuw richten die steeds een rondje vliegt en weer terugkomt. Als je goed mikt vangen ze het brood zelfs uit de lucht. Oke, het is geen zeearend maar wel een prima manier om simpel en dicht bij huis te oefenen met vogels in de vlucht.
Roofvogelshow
18) Een andere manier om te oefenen met vogels in de vlucht is het bezoeken van een roofvogelshow. Dit komt al een stuk dichter bij het echte werk.
19) Bij sommige roofvogelshows maken ze zelfs gebruik van een vis (of andere prooi) die de (Amerikaanse) zeearend uit het water moet vissen. Dit is de ultieme manier om te oefenen als je van plan bent om dit in het wild te fotograferen. Je kunt goed de snelheid bepalen en proberen de hele vlucht te volgen.
20) Je kunt onder andere roofvogelshows bezoeken in dierentuinen. Denk aan Avifauna, Blijdorp en Hoenderdeal. Check eerst de website voor actuele informatie over de shows. Meestal worden er in dierentuinen twee of drie shows per dag gegeven en vaak met verschillende (roof)vogels. Let hier goed op.
21) Daarnaast heb je nog wat andere instellingen of worden er particuliere roofvogelshows gegeven op verschillende locaties. Als je bij google zoekt op roofvogelshow of roofvogel demonstratie dan kom je vanzelf van alles tegen en kun je zoeken voor iets in de buurt.
Foto: Ramona Falkenreck
Welke lens om een arend te fotograferen?
22) De meeste roofvogels zijn erg schuw, maar de zeearend is helemaal moeilijk te benaderen. Het is dus van groot belang dat je een goede telelens hebt als je de arend goed in beeld wilt brengen.
23) De minimale brandpunt is 300mm. En dan kun je verder naar 400mm, 500mm of zelfs 600mm. Als je een lens met een vast brandpuntafstand hebt kun je gebruik maken van een extender of converter (bij sommige zoomlenzen kan het ook maar ze moeten lichtsterk en kwalitatief hoogwaardig zijn). Dit is een relatief goedkope manier om je bandpuntafstand met 1.4x of 2.0x te vergroten.
Stabiliteit
24) Je hebt dus bij voorkeur een groot objectief nodig om roofvogels, in dit geval de zeearend, te fotograferen. Dit kan al snel zwaar worden en uit de hand fotograferen kan lastig zijn. Je kunt dit meestal maar even volhouden.
25) Een statief is zeker handig voor de stabiliteit. Om toch nog wat mobiel te blijven is een monopod oftewel eenpootstatief erg handig. Deze is ook gemakkelijk mee te nemen in het veld. Vanuit een kijkhut of auto kun je gebruik maken van een bonenzak.
26) Daarnaast kan een stevig driepootstatief handig zijn. Helemaal als je een tijd op één plek zit. Een schommelkop is hierbij een uitkomst. De lens hangt stevig in de schommelkop waardoor het erg stabiel is, maar je kunt evengoed soepel alle kanten op bewegen. Een uitkomst bij vliegende vogels.
27) Als je zeearenden vanuit een boot al vissend gaat fotograferen dan wil je het liefst zo mobiel mogelijk zijn. In dat geval werkt het niet altijd om een statief te gebruiken. Zorg dat je goed staat en leun eventueel ergens tegenaan om toch nog redelijk stil te staan.
Vissende zeearend
28) Zorg zoals gezegd voor een snelle sluitertijd. Zet je camera in continue modus en maak zoveel mogelijk foto’s achter elkaar. Zo vergroot je de kans op een goede opname aanzienlijk. Bij een vissende zeearend wil je zo mobiel mogelijk zijn dus in dit geval werk je liever zonder statief.
29) Zet je camera op continuous autofocus. In deze stand stelt de camera continu scherp op een bewegend onderwerp. Je houdt de ontspanknop half ingedrukt terwijl je je bewegende onderwerp blijft volgen in de zoeker.
30) Het kan zijn dat jij zelf, of een gids een vis in het water hebt gegooid. Later meer hierover. Hou de zeearend in de zoeker. Hij zal vanaf zijn zit post een glijvlucht maken naar de vis toe. Dan afremmen en zijn klauwen uitslaan om de vis uit het water te pakken. Om vervolgens weer terug te keren naar de zitpost.
31) Dit alles duurt slechts een paar seconden. Zet je camera op de continue modus om zo veel mogelijk foto’s achter mekaar te maken. Zo vergroot je je kansen aanzienlijk. Koop een geheugenkaartje die het aankan om veel foto’s in korte tijd te verwerken. Dit werkt prettig en je hoeft niet steeds te wachten.
32) Zorg dat je er helemaal klaar voor bent en dat je instellingen goed zijn. Meet van tevoren het licht op de plek waar de vis in het water ligt en maak een proeffoto. Als je de zeearend vanaf zijn uitkijkpost wilt volgen, zet je camera dan bijvoorbeeld op de AV-stand of TV-stand (diafragmavoorkeuze of sluitertijdvoorkeuze). Dan past de camera automatisch de instellingen aan voor de juiste belichting en verklein je de kans op over- of onderbelichte foto’s tijdens de vlucht. Of M-stand met bijvoorbeeld AUTO ISO als je camera dit kan.
Zeearend lokken met vis
33) Zeearenden zijn prima te lokken met vis. Vooral als ze dit al gewend zijn. Het is een makkelijke maaltijd voor de zeearend en hij zal deze niet snel aan zich voorbij laten gaan. Toch werkt niet alle vis even fijn.
34) De vis moet vers zijn, anders zinkt hij. Verse vis blijft drijven. Neem het liefst een hele vis. Deze is niet alleen goed zichtbaar, maar het ziet er ook natuurgetrouw uit op de foto. Een relatief grote vis is natuurlijk het mooiste.
35) Laat het liefst iemand die ervaren is de vis in het water gooien. Gooi de vis vooral niet te dicht bij de boot. Er is een kans dat de zeearend dan niet komt en het beperkt je in je beeld. Als de zeearend té dichtbij is dan is de kans groot dat je een stuk vleugel of een ander deel van de actie.
36) Let op de omgeving en het licht. Heb je geen felle zon tegen? Het beste is uiteraard in de ochtend of avond met zacht licht, maar dan nog moet je opletten of het licht niet storend is tijdens het fotograferen. En let op de omgeving of er geen hele storende dingen aanwezig zijn. Anders kun je toch beter een andere plek kiezen.
37) Als je met een ervaren gids in een gebied bent waar zeearenden gewend zijn om vis te krijgen dan duurt het niet lang voordat ze er op af komen. Vaak maakt een gids even een geluid om hun aandacht te trekken zodat ze zien waar de vis wordt gegooid.
Het verschil tussen een zeearend en een raaf. Een raaf is een grote vogel maar vergeleken bij de zeearend lijkt hij klein!
Meerdere pogingen
38) Zeearenden in de vlucht of al vissend fotograferen blijft een enorme uitdaging en ook best lastig. De kans is erg groot dat de resultaten van de eerste keer best teleurstellend zijn. Zorg daarom dat je meerdere kansen krijgt.
39) Als je een trip naar het buitenland maakt voor het fotograferen van (vissende) zeearenden, zorg dan dat je meerdere dagen er aan besteedt. Nogmaals blijft het moeilijk en het zou erg jammer zijn als je met niks naar huis gaat. Verspreid dus je kansen over meerdere dagen en momenten.
40) En er zijn natuurlijk meer factoren die meespelen. Zoals het weer. Als het de ene dag somber weer is met weinig licht, dan kan de volgende dag al een stuk meer opgeklaard zijn. Om een snelle sluitertijd te kunnen gebruiken wil je het liefst veel licht.
41) Laat je niet uit het veld slaan en probeer het gewoon opnieuw. Je doet steeds meer ervaring op en dat ene geluksmoment komt zeker. En dan is de euforie des te groter.
Leefgebied zeearend in Nederland
42) Oostvaardersplassen:
De Oostvaardersplassen had de primeur met het eerste stel broedende zeearenden in Nederland. Dat is niet zo vreemd want dit gebied is erg geschikt voor de enorme roofvogel. Zo is er voldoende water in de buurt, zoals ook het nabij gelegen IJsselmeer. De Oostvaarderplassen is een top plek voor watervogels zoals eenden ganzen. Daarnaast leven er veel grote grazers waardoor er vaak voldoende aas beschikbaar is. Vanaf de grote praambult heb je prima zich over het gebied. Let hier op een kadaver van een hert of paard. De kans is groot dat het een zeearend aantrekt. Er zijn verschillende van deze uitkijkpunten. Er is ook een grote uitkijkpost met de toepasselijke naam “de zeearend”. Ook natuurbelevingscentrum de Oostvaarders en het Jan van den Boschpad zijn prima plekken om een zeearend te spotten.
Oostelijke Randmeren:
De oostelijke randmeren zijn erg geschikt voor de zeearend. Denk aan het gebied rondom de Roggebotsluis en het Vossemeer. Verder is het hele gebied rondom het Ketelmeer erg in trek en een plek waar vrij regelmatig een zeearend over vliegt.
Biesbosch:
De delta van de Biesbosch heeft de hoogste dichtheid van zeearenden van heel Nederland. Ze worden hier regelmatig gezien. Vooral de wandel- en fietspaden van de Tongplaat, de Kleine Noordwaard en de Hilpolders zijn de beste plekken. Vanaf de verschillende bezoekerscentra zijn er excursies te volgen. Maar ook vanaf het water kun je prima onze grootste roofvogel spotten. Met de gidsen van de Biesbosch maak je op het water zelfs kans op een jagende zeearend.
Lauwersmeer:
Het Lauwersmeergebied ligt op de grens van Groningen en Friesland. Ook dit is een prima plek om de zeearend te zien. Vooral vanaf het observatieplateau de Rug zijn veel roofvogels, waaronder de zeearend, goed te zien.
Zeearenden fotograferen in het buitenland
43) De meeste kans om zeearenden van relatief dichtbij te zien en te fotograferen krijg je wel in het buitenland. Er zijn verschillende bekende hotspots. Je kan er voor kiezen om er zelf heen te gaan, maar het makkelijkste is het boeken van een georganiseerde reis. Je kunt speciale trips boeken om je kansen op zeearenden aanzienlijk te vergroten.
44) Daarnaast is het, ongeacht of je een georganiseerde reis doet of niet, ontzettend belangrijk om een goede gids te hebben. Het kan namelijk behoorlijk lastig zijn om zelf op zoek te gaan in een groot gebied en zo verspil je kostbare tijd die je kunt besteden aan het fotograferen.
45) Een gids weet precies waar de zeearenden te vinden zijn. Bijvoorbeeld waar ze broeden. En vaak hebben ze ook een bepaalde band en voelt het vertrouwd voor de arenden. Vooral als de gids ze vaak voert met vis. Dit betekend ook dat de zeearenden minder schuw zullen zijn.
46) Hieronder geef ik een paar tips voor geschikte plekken.
Polen, de Oderdelta:
De Oderdelta is een grote lagune op de grens van Duitsland en Polen. Aan de kant van Polen is er een enorme populatie zeearenden. Je vindt hier zelfs de grootste concentratie van zeearenden in Europa. Er leven zo’n 150 broedparen. Het is hiermee een van de bekendste en populairste plekken om zeearenden in het wild te fotograferen. Dit is een super plek om een bootje te huren en de zeearenden al vissend vanaf het water te fotograferen.
Duitsland:
Ook in Duitsland kun je terecht voor mooie foto’s en ontmoetingen van dichtbij. Er zijn diverse plekken in Duitsland. Zo kun je verschillende kijkhutten huren in de omgeving van Feldberg. Dit is in het oosten van Duitsland. Er wordt vaak een kadaver voor de hut gelegd. Denk aan bijvoorbeeld een doodgereden ree. Hier komen verschillende vogels op af zoals ook bonte kraai, raaf en rode wouw.
Verder is het Müritz nationaal park in het noord-oosten van Duitsland een geschikte plek. Het park bestaat onder andere uit meren, plassen en moerasachtige gebieden. Ideaal voor veel watervogels en daardoor wordt weer de zeearend aangetrokken. Er is een bezoekerscentrum en er zijn verschillende uitkijkpunten.
Roemenië, de Donau delta:
De Donau delta is een van de grootste rivierdelta’s van Europa. Honderden vierkante kilometers aan onder andere meren en moerassen maken deze delta een toplocatie voor vele soorten planten en dieren, waaronder de zeearend. Er zijn verschillende schuilhutten in het gebied die je bijvoorbeeld met een georganiseerde fotoreis kunt bezoeken.
Noorwegen
Ook Noorwegen, bijvoorbeeld in de buurt van Trondheim, is een mooie plek. Zeker omdat je hier in de winter de arend in een winters landschap (bergen in de achtergrond!) kan fotograferen.
Ontvang nu gratis het boek De 10 Bouwstenen van Betere Fotografie voor Nikon & Ontdek de Creatieve Lens
Gratis Boek De 10 Bouwstenen van Betere Fotografie Downloaden >> (klik op het geel)
- In deze 10 onmisbare stappen naar betere fotografie
- Ontdek de Creatieve Lens prachtige, creatieve onscherpe achtergronden (géén verkoop van apparatuur)
- Duidelijke uitleg met inspirerende voorbeeldfoto’s
- 50+ pagina’s waardevolle tips
- Sfeervolle voorbeeldfoto’s van cursisten, met deze lens gemaakt
- Ontvang gratis persoonlijk aankoopadvies op maat: 100% onafhankelijk
Wil jij je echt goed en snel ontwikkelen?
Volg mijn VIP Begeleidingsprogramma >>. Toegang tot alle Videocursussen met stap-voor-stap-uitleg, cursus Landschapsfotografie: Licht, Compositie & Controle en een cursus Kustfotografie: Stroming & Verstilling met unieke Real-time Praktijkvideo’s (100% meekijken met mijn camera), Maandelijkse Inspiratie-opdracht, Maandelijkse Fotofeedback Video’s, deel foto’s met elkaar in de dagelijks actieve Kijk & Zie Community. Nu met extra Videocursussen.