Noorderlicht fotograferen: Beste lens voor Nikon, Canon en Sony

Joris Dijkema

Noorderlicht fotograferen, het is iets wat veel natuurliefhebbers enorm aanspreekt. Telkens krijg ik dezelfde vraag als ik vertel dat ik naar Noorwegen ben geweest. “Heb je het noorderlicht gezien?” Als je het noorderlicht wil fotograferen, welke lens gebruik je dan? Wat is de beste lens? Welke eigenschappen doen er toe en welke niet? In dit artikel bespreek ik een aantal lenzen van Nikon, Canon en Sony die geschikt zijn voor noorderlicht en meer…

Voor je verder leest raad ik je trouwens aan om Gratis het boek De 10 Bouwstenen van Betere Fotografie te downloaden >>(klik op de gele tekst). Ontdek de 10 onmisbare stappen voor betere fotografie, mijn allerbeste aankoopadvies over de Creatieve Lens (betaalbaar en 100% onafhankelijk), voorkom een miskoop door aankoopadviezen, tips over techniek en boordevol inspirerende foto’s met uitleg erbij.

Fijn om te weten, alle adviezen over camera’s & lenzen op dit blog zijn 100% onafhankelijk. Geen belangen bij je aankoop, geen links naar of banden met camerawinkels. Omdat het heel moeilijk blijft keuzes te maken kan jij gratis persoonlijk aankoopadvies krijgen 🙂

Beste lens voor noorderlicht

Waar moet je nu op letten bij een lens voor het noorderlicht? Wat maakt de ene lens geschikter voor het noorderlicht dan de andere? Ik bespreek eerst een aantal eigenschappen en daarna bespreek ik specifieke lenzen voor verschillende merken. Dit is geen totale opsomming van alle lenzen, wel onafhankelijk.

Brandpuntsafstand (lengte van de lens)

Welke brandpuntsafstand is goed voor het noorderlicht? Over het algemeen wordt een groothoeklens gebruikt voor fotografie van het noorderlicht. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan een brandspuntsafstand tussen 15 en 35 millimeter (fullframe). Nog weidser kan maar komt weinig voor. Het voordeel is dat je dan veel lucht in beeld krijgt en dus meer van het noorderlicht in beeld brengt.

Belangrijk hierbij is ook welke camera je gebruikt, het gaat erom welke sensor je camera gebruikt. De meeste camera’s zijn geen fullframe camera’s maar “cropcamera’s”. Deze hebben een kleinere sensor. Dit heeft invloed op de brandpuntsafstand.

Dezelfde lens “gedraagt” zich op een cropcamera (APS-C sensor) anders dan op een camera met fullframe sensor.

Voorbeeld.

Gebruik je een lens van 18 mm op een fullframe camera, dan is de beeldhoek (hoeveel je in beeld krijgt) ook echt 18 mm. Diezelfde lens geeft op een “cropcamera” een ander beeld.

Bij Canon cropcamera’s gedraagt die 18 mm lens zich als een 18 x 1,6 (cropfactor) = 28,8 mm lens. Dat is dus heel wat minder groothoek dan 18 mm.

Bij Nikon en Sony is het 18 x 1,5 (cropfactor) = 27 mm. Bij Fujifilm is dit praktisch hetzelfde.

Bij Olympus hebben sommige systeemcamera’s een MFT-sensor (Micro Four Thirds). De cropfactor is dan 2. Dan is 18 mm, dus eigenlijk 36 mm.

Zoomlens of primelens?

Beide zijn natuurlijk te gebruiken. De zoomlens heeft als voordeel dat deze wat gemakkelijker is als je je compositie wil veranderen. Persoonlijk vind ik dat prettig. De primelens levert over het algemeen goede prestaties omdat deze enkel op één brandpuntsafstand goed hoeft te presteren en daarvoor helemaal is geoptimaliseerd. Toch zou ik me hier totaal niet druk om maken, doe ik ook niet 😉

Lichtsterkte

Lichtsterkte is belangrijk voor noorderlicht. Waarom? Het is donker als je noorderlicht fotografeert, dus je hebt weinig licht. Dan helpt het als je een lens gebruikt waar veel licht doorheen kan. Dat is precies wat een lichtsterke lens is. Het is een lens met een groot diafragma, een grote lichtopening (gat) dus.

Wat is groot?

Vanaf f/2.8 spreken we van een lichtsterke lens. Dat is een lens waar veel licht doorheen kan, een grote lichtopening. Een groot gat, simpel gezegd.

Is het dan niet mogelijk om noorderlicht te fotograferen met een minder lichtsterke lens? Het is wel mogelijk, maar minder optimaal. Een lens die minder lichtsterk is (bijvoorbeeld f/3.5; dit komt veel voor bij de beginnerslenzen) laat minder licht door. Bij noorderlicht betekent het dat je dit moet gaan compenseren met een hogere ISO-waarde, je moet je camera meer opvoeren en dat betekent dat de beeldkwaliteit gaat afnemen.

Autofocus of handmatig?

Is het belangrijk dat je lens autofocus heeft voor noorderlicht? Nee. Je werkt in het donker en vanaf statief (een must). De autofocus houdt niet van donkere omstandigheden, dan is het lastiger scherpstellen. Dus als je noorderlicht fotografeert, dan ga je vaak handmatig scherpstellen. Je schakelt de autofocus op je lens (de knop) of in het menu uit en gaat zelf aan de scherpstelring draaien. Soms draai je de camera op je statief even naar een onderwerp toe dat wel te zien is in het donker om daarop handmatig scherp te stellen. En vervolgens kan je je camera weer wat draaien voor de juiste compositie. Ook kan het werken om de scherpstelring op ‘oneindig’ te zetten. Sommige lenzen hebben daarvoor een pictogram op de lens. Je zet de lens op oneindig en dan wordt de foto scherp (als je natuurlijk verder ook de juiste instellingen gebruikt).

Scherpte

Algemeen bekend is dat lenzen in het centrum vaak meer scherpte bieden dan in de hoeken. Bij noorderlicht fotografie is het wat mij betreft minder belangrijk dat de hoeken net zo scherp zijn als het centrum. Het zijn meer donkere foto’s en daardoor valt het ook minder op.

Beeldstabilisatie

Is dit belangrijk voor noorderlicht? Nee, ook niet.

Je werkt vanaf statief en dan is het standaard advies om de beeldstabilisatie uit te schakelen.

Zie ook mijn artikel Een Lens met of zonder beeldstabilisatie kopen als je meer wil leren over stabilisatie van een lens. Daar ontdek je wanneer het wel en wanneer minder belangrijk is.

Weathersealing

In gebieden waar je het noorderlicht fotografeert kan het weer meer onvoorspelbaar zijn. Het kan ineens gaan regenen of sneeuwen. Weathersealing helpt dan wel (de naden van de lens zijn dan beter afgedicht tegen nattigheid). Het is niet het allerbelangrijkste, maar het g eeft je bij een dure lens wel minder zorgen in nattere omstandigheden.

Het belangrijkst zijn dus de brandpuntsafstand (meestal groothoeklens) en de lichtsterkte.

Beste lens noorderlicht voor Canon

Hieronder bespreek ik een aantal lenzen voor Canon spiegelreflexcamera‘s. Zijn ze wel of niet geschikt. Over het algemeen is de volgorde: van voordeliger naar duurder.

Canon EF-S 10-18 mm f/4.5-5.6 IS STM

Dit objectief is de vernieuwde versie van de Canon EF-S 10-22 millimeter. De brandpuntsafstand is op zich prima, 10-18 mm is zeker geschikt.

De lens is met f/4.5 niet lichtsterk en daarom niet echt geschikt voor het noorderlicht. Het verschil tussen een lens met f/2.8 en f/4.5 is behoorlijk.

Praktisch komt erop neer dat wanneer je met een lens van f/2.8 een ISO van 2000 nodig zou hebben voor een goed belichte foto van het noorderlicht, je met een lens van f/4.5 een ISO nodig zou hebben van maar liefst 5000. Dit is erg hoog en de Canon EF-S 10-18 mm f/4.5-5.6 IS STM wordt ook vaak gebruikt om camera’s die minder goed zijn bij zulke hoge ISO-waarden (cropcamera’s). Daarnaast staat Canon erom bekend eerder ruis te hebben bij hogere ISO-waarden dan Nikon of Sony.

Sigma 10-20 mm f/3.5 EX DC HSM

Deze lens is al lichtsterker dan de hierboven genoemde Canon EF-S 10-18 mm f/4.5-5.6 IS STM. f/3.5 is lichtsterker dan f/4.5. Alleen het is nog niet optimaal. Wanneer je met ene lens van F/2.8 ISO 2000 nodig zou hebben voor een goed belichte foto van het noorderlicht, dan zou je met een lens van f/3.5 ISO 3200 nodig hebben voor dezelfde belichting. De lens is wel bruikbaar, maar je zult wat mindere beeldkwaliteit krijgen dan met een f/2.8 lens.

De brandpuntsafstand is prima.

Tokina AT-X 11-16 mm f/2.8 Pro DX II

Tokina staat bekend om de professionele lenzen die meestal een stuk goedkoper zijn dan Canon. De brandpuntsafstand is goed, dit is wel een lens die enkel geschikt is voor cropcamera’s (dus niet voor fullframe).

Hierbij moet je denken aan deze camera’s (niet 100% volledig): Canon EOS 1300D, 2000D, 4000D, 200D, 750D, 760D, 800D, 77D, 80D, 7D Mark II. En ook de oudere modellen, zoals Canon EOS 350D, 400D, 450D, 500D, 550D, 600D, 650D, 700D. En ook de oudere 1000-serie, zoals 1000D, 1100D, 1200D. Verder nog de 10-serie: 20D, 30D, 40D, 50D, 60D, 70D.

De lichtsterkte is zeker goed voor noorderlicht, f/2.8. De bouw is degelijk.

Vervorming is zelfs op de kortste brandpuntsafstand nauwelijks te merken. Het kiezen tussen manuele focus en automatische focus op de lens zal wel even wennen zijn als je het klassieke Canon systeem gewend bent. Bij deze lens moet je een aparte ring naar voren klikken om tussen de opties te kiezen, in plaats van het normale knopje aan de zijkant van een Canon objecief.

Tokina AT-X 11-20 mm f/2.8 Pro DX

Deze groothoeklens kwam begin 2015 op de markt. De zoomrange is groter dan bij de hierboven genoemde Tokina 11-16 mm f/2.8 Pro DX II, dit maakt in sommige situaties wat flexibeler. De lens is met f/2.8 ook lichtsterk en dus bijvoorbeeld geschikt voor fotografie van sterren of noorderlicht. De bouw is heel degelijk en de prijs is voor deze kwaliteit heel mooi. De switch tussen autofocus en handmatige focus werkt door de lens naar voren en naar achteren te drukken. Even anders dan een knop op de zijkant (zoals bij Canon het geval is), maar het werkt ook prima.

Vervorming is op 11 mm zoals verwacht wel aanwezig (een horizon kan dan bol/rond gaan lopen), dit kan je goed corrigeren met Lightroom.

Al met al is dit een lens met een hoge prijs/kwaliteitverhouding, interessant voor wie de lichtsterkte echt nodig heeft (denk aan noorderlicht).

Sigma 17-50 mm f/2.8 EX DC OS HSM

Deze lens is goed betaalbaar en is met f/2.8 lichtsterk. Alleen op een Canon cropcamera is de brandpuntsafstand eigenlijk zo’n: 27 – 80 mm. Dit is bruikbaar maar het is niet echt heel veel groothoeklens. De Tokina lenzen hierboven zijn qua brandpunstsafstand geschikter.

Beste lens voor noorderlicht voor Canon fullframe camera’s

Je kan hierbij denken aan:

Canon EF 16-35 mm f/2.8 lenzen (goede brandpunstsafstand, flexibel door de zoom en lichtsterk met f/2.8)
Een 24-70 mm f/2.8 lens is ook bruikbaar hoewel je dan wel minder groothoek gebruikt; dat is iets minder ideaal.
Een betaalbaar alternatief is ook een Irix 15 mm f/2.4 blackstone (deze is nog iets lichtsterker). Alleen je kan niet zoomen, het is geen primelens.

Beste lens noorderlicht voor Nikon

Hieronder volgt een aantal lenzen voor Nikon spiegelreflexcamera’s die wel of minder geschikt zijn voor het noorderlicht.

Nikkor AF-S DX 18-55 mm f/3.5- f/5.6 II

Dit soort lenzen (18-55 mm) worden vaak meegeleverd bij aankoop van een instapmodel spiegelreflexcamera van Nikon. De zogeheten kitlens. De brandpunstsafstand is op zich bruikbaar (27 mm door de cropfactor van 1,5) maar niet helemaal optimaal. Het is niet heel veel groothoek. De lichtsterkte is ook niet helemaal optimaal.

Zou je met de hierna genoemde Tokina lenzen op f/2.8 en ISO 2000 een goed belichte foto maken van het noorderlicht, dan zou je met een NIkon kitlens van 18-55 mm op f/2.8 een ISO van 3200 nodig hebben. Het is nog wel te doen, maar niet ideaal te noemen.

Sigma 17-50 mm f/2.8 EX DC OS HSM

Deze lens is ook genoemd bij Canon. De lichtsterkte is prima, f/2.8. Alleen de brandpunstsafstand is niet optimaal, het is wel bruikbaar. De cropfactor is 1,5 bij Nikon, dus dat betekent dat de brandpunstsafstand eigenlijk 25,5 – 75 mm is. 25,5 mm is in te zetten voor noorderlicht maar soms zou je misschien weidser willen fotograferen.

Tokina AT-X 11-16 mm f/2.8 Pro DX II en Tokina AT-X 11-20 mm f/2.8 Pro DX

Deze lenzen zijn al genoemd bij Canon hierboven en zijn er ook voor Nikon cropcamera’s (APS-C sensor). Hierbij moet je denken aan deze camera’s (dit is geen volledige lijst): Nikon D3000, D3100, D3200, D3300, D3400, D3500, D5000, D5100, D5200, D5300, D5500, D5600, D7000, D7100, D7200, D7500, D500 en ook de oudere D90, D60, D40 enz.

Het is een betaalbare optie. De lichtsterke groothoeklenzen van Nikon zelf zijn namelijk behoorlijk aan de prijs.

Nikon AF-P 10-20 mm f/4.5-5.6G VR

Deze lens is niet erg geschikt vanwege de lichtsterkte. F/4.5 is niet lichtsterk en leidt tot hoge ISO-waarden en dus meer ruis. Zou je bijvoorbeeld met de hierboven genoemde Tokina lenzen op f/2.8 en ISO 2000 een goed belichte foto van het noorderlicht, dan zou je met deze lens op f/4.5 ISO 5000 nodig hebben voor dezelfde belichting van de foto. Dat is nogal een hogere ISO en dus meer ruis.

Beste Nikon lens noorderlicht voor fullframe

Bij fullframe lenzen voor de Nikon spiegelreflexcamera’s voor noorderlicht kan je denken aan deze lenzen:

Nikon AF-P 10-20mm f/4.5-5.6G VR
Nikon AF-S 14-24mm f/2.8G ED
Nikon AF-S 17-35mm f/2.8D IF-ED
Nikon AF-S 24mm f/1.4G ED
Nikon AF 24mm f/2.8D

Beste lens noorderlicht voor Sony systeemcamera

Hieronder volgt een aantal lenzen voor Sony systeemcamera’s (E-mount)

Sony NEX 16-50 mm f/3.5-5.6 PZ OSS

Deze lens wordt heel veel gebruikt door mensen die een Sony systeemcamera hebben, zeker door beginnende fotografieliefhebbers. De brandpuntsafstand is bruikbaar. Het is door de cropfactor eigenlijk 24-75 mm. Op 24 mm is de lens zeker wel te gebruiken.

De lichtsterkte is niet optimaal, maar het is als je niets anders hebt wel te gebruiken. De ISO zal wel wat hoger moeten dan wanneer je een lens met f/2.8 zou gebruiken.

Sony NEX 20 mm f/2.8

Deze lens wordt minder gebruikt want het is nogal een specifieke lens. 20 mm is eigenlijk 30 mm op een cropcamera. Daarmee is de brandpunstafstand niet heel erg groothoek en niet echt ideaal. De lichtsterkte is zeker wel goed, het zorgt ervoor dat je je ISO lager kan houden in je noorderlichtfoto’s.

Sony NEX 16 mm f/2.8

Deze lens is meer geschikt dan de hierboven genoemde Sony NEX 20 mm f/2.8. 16 mm (eigenlijk 24 mm door de cropfactor vn 1,5) is meer geschikt en de lichtsterkte is zeker goed. Ook is de lens nog vrij goed betaalbaar. Op het moment van schrijven is dit 216 euro. Het enige nadeel is dat het een primelens is en dat je daardoor minder flexibel bent, je kan niet even wat in- of uitzoomen.

Beste lens voor noorderlicht voor fullframe Sony systeemcamera

Hierbij kan je denken aan een van de volgende lenzen:

Sony FE 24mm f/1.4 GM objectief (24 mm is zeker bruikbaar maar niet extreem veel groothoek; lichtsterkte is heel goed; minder flexibel door ontbreken zoom)
Sony FE Distagon T* 35mm f/1.4 ZA (35 mm is eigenlijk is al bijna geen groothoek meer en daarom niet zo geschikt)
Sony FE 28mm f/2.0 objectief (28 mm is nog wel groothoek maar niet erg veel; f/2.0 is heel geschikt)
Sony FE 16-35mm f/2.8 GM (dit is de meest ideale lens; 16-35 mm is een prima brandpunstsafstand; flexibel door de zoom en ook nog lichtsterk met f/2.8)

Beste lens voor noorderlicht voor Olympus systeemcamera

Dit wordt binnenkort aangevuld

Beste lens voor noorderlicht voor Fujifilm

Dit wordt binnenkort aangevuld

Ontvang nu gratis het boek de 10 Bouwstenen van Betere Fotografie & Ontdek de Creatieve Lens

Gratis downloaden >> (klik op het geel)

In deze 10 onmisbare stappen naar betere fotografie
Duidelijke uitleg met inspirerende voorbeeldfoto’s
50+ pagina’s waardevolle tips
Incl. E-book “Ontdek de Creatieve Lens”, nr. 1 aanrader (betaalbaar & geen verkoop van apparatuur)
Sfeervolle voorbeeldfoto’s van cursisten, met deze lens gemaakt
Ontvang gratis persoonlijk aankoopadvies op maat: 100% onafhankelijk

Wil jij je echt goed en snel ontwikkelen?

Volg mijn VIP Begeleidingsprogramma >>. Toegang tot alle Videocursussen, stap-voor-stap uitleg, unieke Real-time Praktijkvideo’s (100% meekijken met mijn camera), Maandelijkse Inspiratie-opdracht, Maandelijkse Fotofeedback Video’s, deel foto’s met elkaar in de dagelijks actieve Kijk & Zie Community. Nu met extra Videocursussen.

Bekijk ook deze artikelen voor Canon:

Stel onderaan je vragen & ontvang persoonlijk aankoopadvies van mij 🙂

Scroll naar beneden.

Ik reageer persoonlijk op jouw vraag (die met dit artikel te maken heeft) en ben 100% onafhankelijk. Er is geen belang bij wat jij koopt.
Belangrijk, geef even genoeg informatie: je camera en lenzen die je hebt, wat je wil fotograferen en in welke omstandigheden (ook binnen?) en wat je budget ongeveer is.